47. urodziny Polskiej Stacji Antarktycznej; budowa nowego obiektu trwa

05.03.2010. Polska Stacja Antarktyczna imienia Henryka Arctowskiego (Stacja Arctowski), znajduje się na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na Wyspie Króla Jerzego zaliczanej wraz z całym archipelagiem do klimatycznej strefy morskiej Antarktyki. Główny budynek mieszkalny Stacji (latem). gr PAP/Tomasz Janecki
05.03.2010. Polska Stacja Antarktyczna imienia Henryka Arctowskiego (Stacja Arctowski), znajduje się na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na Wyspie Króla Jerzego zaliczanej wraz z całym archipelagiem do klimatycznej strefy morskiej Antarktyki. Główny budynek mieszkalny Stacji (latem). gr PAP/Tomasz Janecki

Na przełomie 2026 i 2027 roku – czyli później niż pierwotnie zakładano – ma być gotowy i oddany do użytku nowy budynek główny Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego. Placówka rozpoczęła działalność 26 lutego 1977 roku i obchodzi właśnie 47. urodziny.

Z tej okazji Instytut Biochemii i Biofizyki PAN (IBB PAN), który zarządza stacją, organizuje spotkanie w swojej siedzibie. W programie m.in. prezentacje o historii stacji, organizacji pierwszej wyprawy antarktycznej, misji naukowej. Zaplanowano również połączenie się online z uczestnikami aktualnej wyprawy.

Fot. Infografika PAP

Jedna z prezentacji dotyczy postępów prac modernizacji stacji i budowy nowego obiektu (w sąsiedztwie obecnego), co było konieczne z powodu zużycia obecnej infrastruktury na skutek prawie pół wieku funkcjonowania w skrajnie niekorzystnych warunkach klimatycznych.

TO RZECZYWISTOŚĆ KREŚLI PLAN

„Obecnie jesteśmy na etapie uzbrajania gruntu od strony energetycznej, w ramach przebudowy całego systemu energetycznego. Są już fundamenty budynku głównego, na których zamontowano konstrukcję stalową, zakończyliśmy prace przy dwóch halach: magazynowej i tzw. schronowej (gdzie będą mogli się schronić uczestnicy wyprawy w razie awarii czy niebezpieczeństwa). W zeszłym roku zostały też zakończone prace modernizacyjne całej sieci wodno-kanalizacyjnej – przebudowano ujęcie wody dla stacji i wybudowano oraz uruchomiono pierwszą w stacji oczyszczalnię ścieków” – podał w rozmowie z Nauką w Polsce dr Dariusz Puczko z IBB PAN, koordynator przebudowy stacji.

Pytany, czy prace idą zgodnie z planem, odpowiedział, że pierwotnie zakładany plan trzeba było dostosować do rzeczywistości. „Wystartowaliśmy z początkiem pandemii i już wtedy zaczęły się pierwsze opóźnienia wynikające m.in. z konieczności kwarantanny wszystkich osób, które podróżowały do stacji, aby możliwie do zera zminimalizować ryzyko ‘przywiezienia’ tam koronawirusa” – opowiadał dr Puczko.

21.11.2018. Makieta, zaprezentowana podczas konferencji prasowej dotyczącej dotacji celowej MNiSW na rozbudowę infrastruktury Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Arctowskiego, 21 bm. w warszawskiej siedzibie MNiSW. (mr) PAP/Jakub Kamiński
21.11.2018. Makieta nowego budynku, zaprezentowana podczas konferencji prasowej dotyczącej dotacji celowej MNiSW na rozbudowę infrastruktury Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Arctowskiego w warszawskiej siedzibie MNiSW. PAP/Jakub Kamiński

Kolejnym wydarzeniem, które wpłynęło na postęp prac, była rosyjska agresja na Ukrainę w 2022 roku. „Wtedy załamała nam się cała logistyka, ponieważ wcześniej korzystaliśmy z transportu statkami rosyjskimi, a po rozwiązaniu umów musieliśmy szukać nowych dostawców. Inne wydarzenia to m.in. wspomniana pandemia koronawirusa COVID-19 oraz blokada Kanału Sueskiego, które negatywnie odbiły się m.in. na ogólnoświatowym transporcie kontenerowym. Mieliśmy też opóźnienia związane z procedurami przetargowymi. Cała ta kaskada zdarzeń spowodowała, że nasz pierwotnie zakładany harmonogram musieliśmy na bieżąco dostosowywać do sytuacji. Nie mówiąc już o ogromnym wzroście cen transportu morskiego czy cenie paliwa dla kontenerowców” – wskazał koordynator.

23.03.2010. Polska Stacja Antarktyczna imienia Henryka Arctowskiego (Stacja Arctowski), znajduje się na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na Wyspie Króla Jerzego zaliczanej wraz z całym archipelagiem do klimatycznej strefy morskiej Antarktyki. Główny budynek mieszkalny Stacji. gr PAP/Tomasz Janecki
23.03.2010. Polska Stacja Antarktyczna imienia Henryka Arctowskiego (Stacja Arctowski), znajduje się na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na Wyspie Króla Jerzego zaliczanej wraz z całym archipelagiem do klimatycznej strefy morskiej Antarktyki. Główny budynek mieszkalny Stacji. gr PAP/Tomasz Janecki

Dlatego też wydłużył się spodziewany czas prac, a zakończenie modernizacji i budowy obecnie jest planowane na przełom 2026 i 2027 roku. „Wszystko zależy od czynników zewnętrznych: sytuacji geopolitycznej, logistyki, cen surowców, dostępności materiałów, dlatego trudno nam dokładnie planować kolejne etapy i prace. Jeśli już jednak uda nam się dowieźć materiały i ludzi na miejsce, to tam cały proces przebiega bardzo sprawnie” – powiedział dr Puczko.

Dariusz Puczko przypomniał, że modernizacja i przebudowa stacji dzieje się na „żywym organizmie”. „Stacja badawcza cały czas działa. Budując w jej sąsiedztwie nowy budynek korzystamy z jej zaplecza i infrastruktury. Dodatkowo, musimy zapewnić stacji możliwie nieprzerwane funkcjonowanie, dlatego np. przerwy w dostępie do wody (przy przebudowie sieci wodno-kanalizacyjnej) czy prądu musiały trwać jak najkrócej” – wskazał. W prace budowlane zaangażowani są również uczestnicy wypraw.

Na modernizację infrastruktury stacji i budowę nowego budynku głównego resort nauki w 2018 roku przekazał Instytutowi Biochemii i Biofizyki PAN 88 mln zł. W 2023 roku szef Ministerstwa Edukacji i Nauki zwiększył dotację o ponad 42 mln zł, co daje łączną kwotę ok. 130,4 mln zł. 

DYSTANS OD DOMU: 14 TYS. KM

Polska Stacja Antarktyczna im. Henryka Arctowskiego to całoroczna jednostka naukowo-badawcza nad Zatoką Admiralicji na Wyspie Króla Jerzego w archipelagu Szetlandów Południowych. Wyspa zaliczana jest do klimatycznej strefy morskiej Antarktyki. Od Polski dzieli ją 14 tys. km. 

4.03.2010. Polska Stacja Antarktyczna imienia Henryka Arctowskiego (Stacja Arctowski), znajduje się na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na Wyspie Króla Jerzego zaliczanej wraz z całym archipelagiem do klimatycznej strefy morskiej Antarktyki. Tablica (z 1977 r.) przed wejściem do Stacji. gr PAP/Tomasz Janecki
4.03.2010. Polska Stacja Antarktyczna imienia Henryka Arctowskiego (Stacja Arctowski), znajduje się na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na Wyspie Króla Jerzego zaliczanej wraz z całym archipelagiem do klimatycznej strefy morskiej Antarktyki. Tablica (z 1977 r.) przed wejściem do Stacji. PAP/Tomasz Janecki

Stacja zapewnia wsparcie techniczne i logistyczne dla polskich i międzynarodowych grup naukowych prowadzących badania w Antarktyce. W jednostce były i są prowadzone badania w dziedzinie oceanografii, geologii, geomorfologii, glacjologii, meteorologii, sejsmologii i przede wszystkim biologii i ekologii oraz nieprzerwanie prowadzone są monitoringi: ekologiczny, glacjologiczny, meteorologiczny i ekologiczny.

Badania są organizowane w ramach interdyscyplinarnych programów badawczych, dotyczących m.in. takich problemów jak: zmienność ekosystemów polarnych, ewolucja, struktura i dynamika różnorodności biologicznej czy wpływ zmian klimatycznych w rejonie Półwyspu Antarktycznego na funkcjonowanie ekosystemów morskich i lądowych.

12.02.2010. Polska Stacja Antarktyczna imienia Henryka Arctowskiego (Stacja Arctowski), znajduje się na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na Wyspie Króla Jerzego zaliczanej wraz z całym archipelagiem do klimatycznej strefy morskiej Antarktyki. Latarnia morska. gr PAP/Tomasz Janecki
12.02.2010. Polska Stacja Antarktyczna imienia Henryka Arctowskiego (Stacja Arctowski), znajduje się na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na Wyspie Króla Jerzego zaliczanej wraz z całym archipelagiem do klimatycznej strefy morskiej Antarktyki. Latarnia morska. gr PAP/Tomasz Janecki

Stacja pełni nieformalną funkcję polskiej „ambasady” w Antarktyce. Polska – jako jeden z sygnatariuszy Układu Antarktycznego – jest w gronie 29 państw konsultatywnych, które mogą podejmować decyzje o działalności człowieka na terenie Antarktyki. Jednym z warunków pozwalających dołączyć do tego grona jest prowadzenie istotnej pracy naukowo-badawczej, jak założenie stacji naukowej lub wysłanie wyprawy naukowej. Musi być też zgoda pozostałych państw układu. Przyszłość tych badań zależy jednak od utrzymania budynku stacji i jej infrastruktury.

Patron stacji – Henryk Arctowski – to wybitny polski geofizyk i geograf, który był jednym z pierwszych Polaków, którzy dotarli do Antarktyki pod koniec XIX wieku.

Obecnie w stacji przebywają uczestnicy 48. wyprawy, którą kieruje Katarzyna Greń. 

W związku z dużą liczbą zgłoszeń akcja rekrutacyjna na 49. Polską Wyprawę Antarktyczną została przedłużona do 29 lutego. Szczegóły tutaj. 

Nauka w Polsce, Agnieszka Kliks-Pudlik

akp/ bar/

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.

Czytaj także

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera