Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
26.01.2018 aktualizacja 26.01.2018

Niedosypianie zwiększa w mózgu ilość białka związanego z alzheimerem

Fot. Fotolia Fot. Fotolia

U osób, które regularnie nie wysypiają się, rośnie w mózgu poziom amyloidu beta, białka związanego z chorobą Alzheimera – wykazali naukowcy z USA. Artykuł na ten temat opublikowało internetowe wydanie pisma „Annals of Neurology”.

Jak przypominają autorzy pracy – naukowcy z Washington University School of Medicine w St. Louis (USA), regularne niewysypianie się (zarówno zbyt krótki sen, jak i sen złej jakości, np. przerywany) zostało powiązane z szybszym pogarszaniem się zdolności poznawczych. Najnowsze badanie może pomóc zrozumieć dlaczego tak się dzieje.

Zespół pod kierunkiem Brendana Lucey’a zaobserwował w badaniu na ośmiu ochotnikach w wieku 30-60 lat, że regularne niedosypianie ma związek z nadprodukcją w mózgu amyloidu beta - białka, które tworzy blaszki (płytki) amyloidowe w mózgach osób chorych na alzheimera.

"To badanie wyraźnie wykazało, że zaburzenia snu zwiększają u ludzi ryzyko rozwoju choroby Alzheimera poprzez mechanizm związany z nadprodukcją amyloidu beta” – komentuje współautor pracy neurolog Randall Bateman.

Pacjenci zaproszeni do badania nie mieli problemów ze snem, nie stwierdzono też u nich spadku zdolności poznawczych. Część z nich miała w trakcie pojedynczego eksperymentu przespać noc bez pomocy żadnych środków, części nie pozwolono zmrużyć oka, a część miała zasnąć po podaniu leku zawierającego hydroksymaślan sodu, który pomaga m.in. zachować ciągłość snu (wydłuża głęboką fazę snu, niezbędną do tego byśmy po obudzeniu czuli się wypoczęci).

W każdej grupie stan pacjentów był obserwowany przez 36 godzin – począwszy od rana aż do popołudnia następnego dnia. Co dwie godziny naukowcy pobierali od nich próbki płynu mózgowo-rdzeniowego, który stanowi ochronę dla centralnego układu nerwowego. Sprawdzano, jak zmienia się w nich poziom amyloidu beta w zależności od pory dnia i zmęczenia badanych osób.

Wszyscy ochotnicy wracali do kolejnego eksperymentu za 4-6 miesięcy i tym razem przydzielano ich do innej grupy. Wszystkie trzy scenariusze doświadczenia przeszły łącznie cztery osoby. Według naukowców badanie tych samych osób w różnych warunkach pozwala zaobserwować istotne statystycznie zmiany.

Analiza zebranych danych wykazała, że poziom amyloidu beta u osób, którym nie pozwolono się wyspać, był o 25-30 proc. wyższy niż u osób, które przesypiały bez problemu całą noc. Co ważne, po nocy bez snu stężenie amyloidu beta w płynie mózgowo-rdzeniowym odpowiadało stężeniu, jakie obserwuje się u osób genetycznie predysponowanych do zachorowania na alzheimera, gdy są w młodszym wieku.

Osoby, które przed snem zażyły pigułkę nie miały niższego poziomu tego związku niż osoby przesypiające noc bez pomocy farmakologicznej. Oznacza to, że środki farmakologiczne nie dają dodatkowych korzyści u zdrowych osób, które normalnie przesypiają noc, oceniają naukowcy.

Amyloid beta jest ubocznym produktem procesów metabolicznych zachodzących w mózgu - tzw. peptydowym produktem degradacji biała APP. Jest on usuwany z mózgu przez komórki odporności, głownie w nocy.

Brak snu sprawia, że w naszym mózgu powstaje więcej amyloidu, a jednocześnie proces usuwania go wcale nie jest sprawniejszy. Wzrost poziomu tego związku prowadzi do odkładania się go w postaci blaszek amyloidowych, które uszkadzają neurony i inicjują inne zmiany charakterystyczne dla choroby Alzheimera, tłumaczą autorzy badania.

„Nie chciałbym, żeby ktokolwiek myślał, że zachoruje na alzheimera, ponieważ zarwał noc na studiach. Jedna noc prawdopodobnie nie ma wpływu na ogólne ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera. Znacznie bardziej obawiamy się o ludzi, którzy mają przewlekłe problemy ze snem” – zaznacza Lucey.

Jego zdaniem zrozumienie zależności między niedoborami snu a wzrostem stężenia amyloidu beta pomoże w badaniach nad nowymi terapiami, dzięki którym możliwe będzie ograniczanie odkładania się tego związku w mózgu u osób regularnie niewysypiających się. (PAP)

jjj/ ekr/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024