Gowin: Konstytucja dla Nauki wejdzie w życie od października

"Bez nauki, bez badań, bez nowoczesnego uniwersytetu nie ma rozwoju ani społecznego ani intelektualnego, ani gospodarczego. Bez nauki Polska nie ma przyszłości. Bez kształcenia i badań na wysokim poziomie w najlepszym razie pogrążeni zostaniemy w stagnacji, zmarnujemy nasz ogromny potencjał" - zauważył Jarosław Gowin, który uczestniczył w corocznym święcie Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Minister podkreślał znaczenie rozwoju nauk humanistycznych i społecznych. "Tu bowiem ostateczną stawką jest ocalenie człowieczeństwa, ocalenie ludzkiej godności. Tego nie uda się osiągać, jeżeli nie będziemy drążyć sensu ludzkiego istnienia, nie będziemy rozwijać badań humanistycznych i nauk społecznych. One mogą pozwolić na odtwarzanie więzi. Bez wspólnoty jednostka się zagubia" - powiedział szef resortu nauki i szkolnictwa wyższego.

Według niego wszyscy w Polsce powinni zrozumieć powagę, znaczenie i skalę wyzwań stojących przed nauką.

"1 października 2018 roku zaczniemy wdrażać przełomową reformę nauki i szkolnictwa wyższego. Wiem, że nie wszystkim ona się podoba. Co się najbardziej nie podoba? To, że ona powstała w naszym gronie, w dialogu pełnym szczerości i szacunku. Ja wierzę, że właśnie dlatego, że powstała w takim dialogu, to ona wejdzie w życie. Dzięki tej reformie uwolnimy potencjał naszych studentów i naukowców. Uwolnimy potencjał wykładowców i badaczy, doktorów i profesorów" - zapowiedział minister.

Jeśli chodzi o ośrodki naukowe w naszym kraju, to minister dobrze ocenia ich potencjał konkurencyjny w skali Europy. Wyraził jednak również przekonanie, że Polska potrzebuje uniwersytetów badawczych. "One w większym niż do tej pory zakresie skoncentrują się na badaniach. Potrzebujemy jednak również szerokiej gamy propozycji dla innych typów uczelni. Polski ekosystem akademicki musi być bardziej zróżnicowany. Trzeba pozwolić polskim uczelniom różnić się między sobą, w inny sposób definiować swoją misję. To nie jest misja lepsza ani gorsza, ale inna. Różnią się misje uniwersytetu badawczego czy dobrej uczelni zawodowej, ale te drugie są tak samo potrzebne" - dodał Gowin.

Wicepremier kilkakrotnie podkreślił, że zadaniem całego środowiska naukowego jest praca nad uzmysłowieniem wszystkim konieczności zwiększenia wydatków na naukę - tak, jak udało się zbudować społeczne przekonanie, a nawet oczekiwanie wzrostów wydatków na obronność czy służbę zdrowia.

"To nie są pieniądze wydawane, a inwestowane. One się zwracają po wielokroć" - zauważył.

Szef resortu nauki i szkolnictwa wyższego zapowiedział złożenie w parlamencie projektu ustawy o ustanowieniu Dnia Naukowca, który miałby być świętowany w rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika - 19 lutego. Nadrobione zostanie również inne zaniechanie, a mianowicie ustanowione zostaną odznaczenia ministerialne dla osób szczególnie zasłużonych dla rozwoju i popularyzacji nauki. Dodał, że zostaną one wręczone jeszcze w tym roku w ramach obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.

Obchody święta UMK odbywają się zawsze 19 lutego - w rocznicę urodzin patrona uczelni Mikołaja Kopernika (1473-1543). Poniedziałkowe świętowanie rozpoczęło się od złożenia kwiatów pod pomnikiem Mikołaja Kopernika na Rynku Staromiejskim, w którym uczestniczył wicepremier. Uroczystości kontynuowane były w auli UMK. Tam wręczono dyplomy 46 nowym doktorom habilitowanym i 117 doktorom, a także odznaczenia państwowe.

Podczas spotkania z dziennikarzami minister nauki odniósł się także do krytycznej wypowiedzi szefa klubu PiS Ryszarda Terleckiego na temat Ustawy 2.0. 

Nie ma zgody na ustawę Jarosława Gowina dot. szkolnictwa wyższego i nauki; są w tym projekcie elementy, które uważam za nie do przyjęcia - mówił szef klubu PiS w rozmowie z tygodnikiem "Sieci". Jak podkreślił, w obecnej formie projekt ustawy "nie przejdzie".

Terlecki zastrzegł też, że w tej formie projekt ustawy "nie przejdzie". "Bo tak jak wicepremier Gowin przywołuje poparcie dla swojego projektu ze strony części środowiska akademickiego, tak my musimy przywołać miażdżącą wręcz krytykę tej propozycji, która do nas dociera ze strony wielu ludzi nauki" - podkreślił. Zdaniem szefa klubu PiS "trzeba szukać kompromisu, ale nie na tych warunkach, które są dziś proponowane". "Wszystko można poprawić, ale to nie może być ustawa napisana za pieniądze przez jakąś zewnętrzną firmę" - powiedział Terlecki. 

Terlecki zapytany został, czy projekt ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce zyska akceptację PiS. "Po pierwsze słowo +konstytucja+ w tym przypadku to trochę tromtadracja ustawodawcza. A po drugie, nie ma zgody na tę ustawę" - podkreślił lider klubu PiS.

Szkoda, że pan marszałek Terlecki swoimi nieprzemyślanymi wypowiedziami wprowadza zamęt i napięcia w obóz Zjednoczonej Prawicy. Mamy w tej chwili wystarczająco dużo poważnych problemów, żeby jeszcze niepotrzebnie je mnożyć i podkładać sobie wzajemnie nogi. Liczyłbym na to, że marszałek Terlecki, jako przewodniczący klubu, skoncentruje się na tym, żeby nie powtarzały się takie przypadki, o jakich on sam mówi w dzisiejszym wywiadzie, i to na przykładzie bardzo ważnej ustawy o IPN, kiedy pod głosowanie trafia projekt niedostatecznie przygotowany" - wskazał Gowin.

Wicepremier zapowiedział, że najbliższych dniach będzie rozmawiał z prezesem Prawa i Sprawiedliwości Jarosławem Kaczyńskim o przyszłości Konstytucji dla Nauki.

"Liczę w tym względzie na jednoznaczne poparcie naszego koalicjanta. Nie ma żadnego stanowiska PiS w sprawie tej ustawy. Są indywidualne wypowiedzi poszczególnych polityków tej partii. Szanuję ich prawo do tego, żeby wyrażali swoją opinię. Uważam to jednak za nieodpowiedzialne, że formułują je nie w rozmowach bezpośrednich, a na forum publicznym. Mamy sytuację kryzysową w kwestiach międzynarodowych i dodawanie do tego jeszcze wewnętrznych kontrowersji w obozie rządowym jest naprawdę przynajmniej nieprzemyślane" - zaznaczył lider Porozumienia.

Według zapewnień Gowina Ustawa 2.0 jest gruntownie przedyskutowana ze środowiskiem akademickim. Poparła ją Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, rektorzy państwowych wyższych szkół zawodowych czy parlament studentów. 

"Liczę na to, że poprze tę ustawę również marszałek Terlecki" - zakończył Gowin.

Tomasz Więcławski i Jerzy Rausz

twi/ rau/ zan/