Prof. Kornat: nie chcemy zachowania status quo, ale korekt reform uczelni

Pod koniec lutego 145 osób związanych ze środowiskiem akademickim - głównie profesorów i doktorów habilitowanych - opublikowało list otwarty do wicepremiera, ministra nauki i szkolnictwa wyższego Jarosława Gowina. Autorzy listu domagali się wprowadzenia istotnych zmian do projektu ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce (tzw. Ustawy 2.0). Od czasu publikacji listu podpisało się pod nim kilkadziesiąt kolejnych osób.

Jeden z głównych autorów listu, prof. Marek Kornat w środę w telewizji wPolsce.pl dyskutował na temat reform z wiceministrem nauki Piotrem Müllerem.

Prof. Kornat pytany przez prowadzącą czy grupa podpisanych pod listem naukowców widzi potrzebę zmian w systemie szkolnictwa wyższego historyk potwierdził: "chcemy zmian". I dodał: "Nie chodzi o konserwację status quo, natomiast o korektę pierwotnej propozycji premiera Gowina w zasadniczych punktach: to rezygnacja z profesorów dydaktycznych, rezygnacja z rad zewnętrznych, rezygnację z pomysłu przywożenia rektora w teczce". W jego ocenie są to "niezmiernie groźne pomysły".

Piotr Müller nie zgodził się ze stwierdzeniem, że "rektorzy będą przywożeni w teczce". Przypomniał, że kandydatów na rektorów zaproponuje rada uczelni, a ona przecież jest wybrana przez senat uczelni, społeczność akademicką. A rektora spośród kandydatów wybierze senat uczelni lub kolegium elektorów, a więc znów reprezentanci społeczności akademickiej.

Projekt ustawy znosi obowiązek habilitacji. Tak więc np. profesorem dydaktycznym uczelni będzie miał szansę zostać również doktor bez habilitacji. Prof. Kornat ocenił, iż próba obejścia habilitacji doprowadzi do obniżenia poziomu nauki. "W nauce trzeba kolejne pozycje mozolnie zdobywać. (...) Tylko Lenin zniósł stopnie naukowe w Rosji w 1917 r. i skończyło się to dla tego kraju tragicznie" - ocenił prof. Kornat.

Piotr Müller był zszokowany takim porównaniem. Przypomniał, że po reformach zachowane zostają zarówno stopnie doktora, doktora habilitowanego, jak i tytuł profesora. "My tylko chcemy udrożnić ścieżki kariery naukowej w Polsce" - skomentował. Dodał, że w Polsce samodzielność naukową uzyskuje się teraz średnio w wieku 46 lat. "Na zachodzie to 10 lat mniej" - poinformował wiceminister.

Prof. Kornat nawiązał do idei uniwersytetu humboldtowskiego: "Tylko ten, kto samodzielnie prowadzi badania naukowe, kto je realnie prowadzi, ma prawo wykładania. W ten sposób realizujemy średniowieczną z rodowodu ideę uniwersytetu". W jego ocenie, po reformach ta idea "będzie nadwątlona, a może nawet zniesiona".

Müller odpowiedział: "Z całą pewnością nie chcemy wracać do średniowiecznego modelu kształcenia na uniwersytetach. (...) Świat się zmienia, mamy XXI wiek". I dodał, że trzeba było to brać pod uwagę projektując reformy. Wiceminister zaznaczył, że w projekcie ustawy szanowane są tradycje akademickie - m.in. samorządność akademicka.

Wiceminister zwracał uwagę, że ustawę przygotowywano w bardzo szerokim dialogu. Prof. Kornat ocenił jednak: "mam wrażenie, że był to dialog fasadowy, wspierali go rektorzy, a rektor stanie się wodzem uczelni". Jego zdaniem to niezgodne z polską tradycją.

W projekcie zapisano, że organami uczelni są rektorzy, rady uczelni i senat. Zabrakło tam natomiast rad wydziałów i dziekanów. To nie podoba się prof. Kornatowi. "Może dojść do rewolucyjnego zburzenia dotychczasowej struktury uczelni. Być może o to komuś chodzi. Poza tym, że będzie najpierw gigantyczny bałagan" - ocenił.

Piotr Müller pytany przez dziennikarkę, czy konsultacje nad ustawą jeszcze trwają, powiedział: "Myślę, że doszło już do porozumienia w najważniejszych rzeczach". Jak dodał, rozwiązania, które zostały zmodyfikowane zostaną przedstawione po posiedzeniu Rady Ministrów.

Projekt ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ma wprowadzić systemowe zmiany w sposobie działania i finansowania szkolnictwa wyższego. Przemodelowany ma zostać m.in. ustrój uczelni i model kariery akademickiej. Ma się też zmienić tryb uzyskiwania doktoratu. Możliwości uczelni w większym stopniu zależeć będą od tego, jak wypadną one w ewaluacji. Projektem przygotowanym przez resort nauki ma się zająć rząd.

PAP - Nauka w Polsce, Ludwika Tomala

lt/ ekr/