Astronomowie sfotografowali różnorodne dyski wokół młodych gwiazd
Przykłady dysków wokół młodych gwiazd, sfotografowanych przy pomocy instrumentu SPHERE na teleskopie VLT. ŹródŁo: ESO/H. Avenhaus et al./E. Sissa et al./DARTT-S and SHINE collaborations
Astronomowie uzyskali obrazy dysków wokół młodych gwiazd w dużej różnorodności kształtów i rozmiarów. W części z nich widać efekty pochodzące od formujących się planet. Zdjęcia zaprezentowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).
Naukowcy prowadzili obserwacje przy pomocy instrumentu SPHERE, zamontowanego na Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) w Obserwatorium Paranal w Chile, które należy do Europejskiego Obserwatorium Południowego. SPHERE pozwala na stłumienie światła gwiazdy, tak aby można było uzyskiwać lepsze obrazy obszarów w bezpośredniej ich bliskości, które inaczej ginęłyby w blasku gwiazdy.
Podstawowym zadaniem SPHERE jest odkrywanie i badanie planet pozasłonecznych (egzoplanet) krążących wokół pobliskich gwiazdy. Robi to metodą bezpośredniego obrazowania takich obiektów. Ale można go wykorzystać także do szczegółowego badania dysków materii wokół młodych gwiazd, czyli miejsc, w których powstają planety.
Większość zdjęć, które zaprezentowano, została uzyskana w ramach przeglądu o nazwie DARTTS-S (Discs ARound T Tauri Stars with SPHERE). Obejmuje on gwiazdy znajdujące się względnie blisko Układu Słonecznego. Odległości do zbadanych obiektów mieszczą się w przedziale od 230 do 550 lat świetlnych, co przy rozmiarach całej naszej galaktyki (rzędu 100 tysięcy lat świetlnych) oznacza nasze najbliższe sąsiedztwo.
Wiele zbadanych w tym przypadku dysków jest związanych z gwiazdami typu T Tauri. Jest to klasa bardzo młodych gwiazd o wieku poniżej 10 milionów lat i zmiennej jasności. Dyski wokół nich zawierają gaz, pył i planetozymale, czyli składniki, z których powstają planety. Podobnie mógł wyglądać kiedyś Układ Słoneczny w okresie swojego formowania się.
Dyski wokół młodych gwiazd widzimy w dużej różnorodności kształtów i rozmiarów. W niektórych występują np. jasne pierścienie, a w innych pierścienie są ciemne. Patrzymy też pod różnymi kątami, bardziej z góry - prostopadle do płaszczyzny dysku, wtedy dysk będzie miał kształt okrągły, albo bardziej z boku - w płaszczyźnie dysku, czyli będziemy go widzieć jako wąski twór.
Wyniki badań prowadzonych przez dwa międzynarodowe zespoły badawcze ukażą się w czasopismach naukowych „Astrophysical Journal” oraz „Astronomy & Astrophysics” (http://www.eso.org/public/archives/releases/sciencepapers/eso1811/eso1811b.pdf)
(PAP)
cza/ agt/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
