Koniec kolejnego sezonu wykopalisk w Tell el-Farcha
Polska Archeologiczna Ekspedycja do Wschodniej Delty Nilu. Fot. Robert Słaboński
Jubileuszowy, piętnasty sezon badań wykopaliskowych w Tell el-Farcha w Egipcie trwał od marca do kwietnia. Najciekawszych odkryć archeolodzy dokonali na Komie (wzgórzu) Centralnym – poinformowało w komunikacie prasowym Muzeum Archeologiczne w Poznaniu.
Badania są prowadzone wspólnie przez Muzeum Archeologiczne w Poznaniu i Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie przy współpracy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW w Kairze.
Jak dotąd archeolodzy uważali, że w okresie proto i wczesno dynastycznym (3200-2700 lat p.n.e.) centralne wzgórze było miejscem ulokowania osady rzemieślników, rybaków i rolników, pełniących służebną rolę wobec centrum rezydencjonalno-świątynnego usytuowanego na Komie Zachodnim.
Gdy poszerzono zasięg wykopalisk na Komie Centralnym, aby dotrzeć do niezbadanej części tzw. rezydencji dolnoegipskiej (ok. 3.500 p.n.e.), nie spodziewano się napotkać w wyższych warstwach stanowiska na inne pozostałości niż związane z zabudowa mieszkalną osady. Tymczasem w tym roku odkryto budowlę o solidnych murach grubości 1,5 m wzniesionych z cegły mułowej, która zdaniem archeologów pełniła ważne funkcje publiczne w okresie protodynastycznym (3200 – 3100 p.n.e.), tuż przed powstaniem zjednoczonego państwa faraonów.
Drugie znalezisko miało miejsce również na centralnym wzgórzu, dzięki zastosowaniu nowoczesnej technologii. W 2000 roku wykonano w Tell el-Farcha badania geofizyczne, które umożliwiają bez wbicia łopaty w ziemię wgląd w to, co się pod nią kryje. Uwagę archeologów przykuł wyróżniający się duży okrągły w planie obiekt.
„Okrągłe budowle dużych rozmiarów są wyjątkowe w tym okresie w Egipcie. Łącznie z podwójnym murem opasającym konstrukcję założenie mierzyło 11 m średnicy. W Tell el-Farcha, na Komie Wschodnim, odkryto jak dotąd jedną podobną budowlę, nie posiadała ona tak potężnych murów” – czytamy w komunikacie.
Archeolodzy nie wiedzą, jaką funkcję pełniła budowla. Znaleziony materiał zabytkowy sugeruje, że uległa zniszczeniu w początkach Starego Państwa – epoki budowniczych piramid (ok. 2700 lat p.n.e.). Zdaniem badaczy już teraz należy uznać budynek za niewątpliwie ważne znalezisko dla poznania początków architektury starożytnego Egiptu.
W czasie kilkunastu sezonach badań w Tell el-Farcha, w północno-wschodniej Delcie Nilu, odkryto osadę z centrum administracyjno-kultowym i cmentarzysko datowane na okres bezpośrednio poprzedzający oraz początki formowania się starożytnego państwa egipskiego (3600 – 2700 p.n.e.). Była ważnym ośrodkiem administracyjno-handlowy na szlaku wiodącym z Lewantu do Górnego Egiptu. Wykopaliska na tym stanowisku przyczyniły się do zmiany poglądów na temat roli Delty Nilu w formowaniu się państwowości egipskiej i początków architektury i sztuki w tym rejonie. Najcenniejsze z odkrytych zabytków – m.in. złote figury wystawiane są w Muzeum Egipskim w Kairze, tuż obok słynnej palety Narmera.
Badania Muzeum Archeologicznego w Poznaniu były finansowane przez Fundację na Rzecz Nauki Polskiej w ramach projektu naukowego „Delta Nilu jako centrum wymiany kulturowej pomiędzy Górnym Egiptem i południowym Lewantem w 4. tysiącleciu p.n.e.” oraz Fundację Patrimonium w Poznaniu.
PAP - Nauka w Polsce
szz/ agt/bsz
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
