Najczystsze polskie laboratorium powstaje w Warszawie

Konsorcjum CEZAMAT utworzyło osiem warszawskich ośrodków naukowych, które wspólnie postanowiły stworzyć jeden z najnowocześniejszych ośrodków badawczo-rozwojowych w Europie. Obejmie on laboratorium centralne i kilka laboratoriów dodatkowych, ale wszystkie wyposażone będą w unikatowy sprzęt badawczy.

„Sercem CEZAMATU będzie będą +cleanroomy+, czyli laboratoria o wysokiej czystości powietrza” – powiedział w środę prorektor ds. nauki Politechniki Warszawskiej prof. Tadeusz Kulik.

Powietrze w „cleanroomach” będzie pozbawione najdrobniejszych pyłów, bakterii oraz zanieczyszczeń chemicznych. Będą one spełniały najwyższe wymagania jakości dotyczące stabilności warunków mikroklimatycznych, czyli zagwarantują niezmienną temperaturę oraz stałą wilgotność powietrza.

Jak wyjaśniał prezes biura architektonicznego Dedeco Piotr Hofman, by spełnić wszystkie wymagania laboratorium wybudowano tak, by było odporne na drgania. Będzie też niemal całkowicie pozbawione okien. Konieczne było również zaprojektowanie systemu obiegu powietrza, które będzie tłoczone do wnętrza „cleanroomów” poprzez specjalny układ filtrów eliminujących kolejne zanieczyszczenia.

Przed wejściem do pomieszczeń uczeni będą musieli założyć odpowiednie ubrania. Jak powiedział wiceprezes zarządu ds. naukowych CEZAMAT prof. Romuald Beck, mają one zabezpieczać nie tyle człowieka przed zabrudzeniem się, ale same pomieszczenia przed tym, co może w nich zostawić człowiek. A może zostawić nadspodziewanie dużo...

„W ciągu roku gubimy 15 kilogramów naskórka. Tak prozaiczna czynność, jak odsłonięcie tarczy zegarka, generuje kilkanaście tysięcy pyłów, które zaczynają unosić się w otoczeniu człowieka” – wyliczał prof. Beck.

Dlaczego tak ważne jest utrzymywanie pomieszczeń badawczych w tak wysokiej czystości? „Usterka jednego tranzystora może spowodować, że cały układ 20 milionów tranzystorów nie będzie działał” – powiedział prof. Beck.

W laboratoriach CEZAMAT naukowcy sprawdzą np. właściwości materiałów jeszcze zanim one powstaną, będą opracowywali ogniwa słoneczne nowej generacji, poprowadzą prace nad papierem elektronicznym. Specjalnością pracowni wytwarzania nanomateriałów będą tzw. materiały funkcjonalne mające zastosowanie np. w biosensorach pomocnych przy wykrywaniu komórek nowotworowych.

„Prowadzone będą również prace nad nowymi strukturami, które spowodują, że w objętości jednej butelki zmieści się to, co mieściło się do tej pory w kilkunastu butelkach” – wyliczał prof. Beck.

„Mamy nadzieję, że CEZAMAT będzie generatorem innowacji dla całego społeczeństwa” – powiedział prof. Kulik. Prof. Beck zaznaczył, że twórcy konsorcjum są zainteresowani współpracą z ośrodkami naukowymi zarówno z Polski i zagranicy, ale również z przedsiębiorcami. Dlatego szansę na prowadzenie prac w laboratoriach będą mieli nie tylko pracownicy instytucji zrzeszonych w konsorcjum.

Jak zapowiedział kierownik projektu CEZAMAT Mariusz Wielec, przy laboratoriach powstanie też zaplecze administracyjne dla naukowców. Jego zadaniem będzie „odciążenie uczonych od prac organizacyjnych, tak by mogli zająć się prowadzeniem badań”.

Konsorcjum CEZAMAT tworzą: koordynator projektu - Politechnika Warszawska i Uniwersytet Warszawski, Wojskowa Akademia Techniczna, cztery instytuty Polskiej Akademii Nauk (Instytut Fizyki, Instytut Chemii Fizycznej, Instytut Wysokich Ciśnień i Instytut Podstawowych Problemów Techniki) oraz Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych.

Budynek powstanie do 2015 roku przy ul. Poleczki 19 w Warszawie i będzie częścią kampusu zaawansowanych-technologii. Inwestycja - warta około 385 milionów złotych - jest realizowana w ramach unijnego Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

PAP – Nauka w Polsce, Ewelina Krajczyńska

agt/