Najdawniejszy znany pterodaktyl żył 163 mln lat temu

Kości pterozaura znaleziono kilka lat temu w północno-zachodniej części Chin. Ta niegościnna okolica - słynąca wśród paleontologów jako zagłębie pradawnych kości - była pełna kurzawek, w których ginęło wiele zwierząt, nawet tak dużych jak tyranozaury.

Latającego gada znaleziono pod grubą na 35 m warstwą popiołów, utworzoną ponad 161 mln lat temu. Okaz jest przechowywany w Instytucie Paleoantropologii i Paleologii Kręgowców w Pekinie, a obecnie naukowcy prezentują wnioski z jego analiz.

Ich zdaniem zwierzę żyło ok. 163 mln lat temu, a jego szczątki są o ok. 5 mln lat starsze, niż inne dotychczas wydobyte.

Gatunek nazwano Kryptodrakon progenitor. Z analiz wynika, że był to pierwszy pterozaur posiadający cechy pterodaktyli - prehistorycznych gadów, które dominowały wśród latających mieszkańców dawnej Ziemi. "To znalezisko reprezentuje najdawniejsze, najbardziej prymitywne pterozaury należące do pterodaktyli - latających gadów z wysoce wyspecjalizowanej grupy, do której należały największe, latające organizmy" - podkreśla Chris Liu z Division of Earth Sciences w National Science Foundation.

Zdaniem badaczy pterodaktyle żyły i ewoluowały w środowisku typowo lądowym, a nie związanym z morzem (bo i w takich okolicach znajdowano szczątki niektórych okazów).

Kryptodrakon progenitor "wypełnia ważną lukę w historii pterozaurów" - zaznacza kierujący badaniami paleontolog z University of South Florida (USF), dr Brian Andres. Jak zauważa, część Chin, w której go znaleziono, miliony lat temu była prawdopodobnie obszarem zalewowym. W miarę ewolucji pterozaurów ich skrzydła zmieniły się z wąskich (sprawdzających się lepiej podczas polowań nad morzem) - w sporo szersze, dające lepszą sterowność nad lądem.

Zdaniem badaczy pterozaury z mezozoiku stanowiły zróżnicowaną grupę latających gadów, które w czasie ewolucji przeszły poważną reorganizację budowy. W ramach adaptacji do zmieniających się warunków środowiska silnie się różnicowały na nowe gatunki. Te zaś zastępowały inne, starsze formy, dzięki czemu doszło do wykształcenia wśród pterozaurów grupy pterodaktyli - grupy wysoko wyspecjalizowanych gadów, wśród których Kryptodrakon jest gatunkiem najdawniejszym i najbardziej prymitywnym.

Nowo odkryty gad był niewielki - rozpiętość jego skrzydeł mogła wynosić 1,4 m. Późniejsze pterodaktyle były znacznie większe. Pod względem rozpiętości skrzydeł niektóre dorównywały samolotom, np. F-16. Wymarły wraz ze swoimi bliskimi kuzynami, dinozaurami, ok. 66 mln lat temu. (PAP)

zan/ mrt/