Naukowcy przetłumaczyli szympansi język gestów

Żyjące na wolności szympansy komunikują się pomiędzy sobą za pomocą 19 rodzajów przekazów, które wyrażają za pomocą 66 różnych gestów - obliczyli Catherine Hobaiter i Richard W. Byrneemail z University of St Andrews w Szkocji.

Badacze doszli do tego obserwując i filmując grupy szympansów żyjących w Ugandzie i analizując ponad 5 tys. przypadków "wymiany zdań", do jakiej dochodziło pomiędzy nimi.

To jedyna forma umyślnej komunikacji, jaką zarejestrowano wśród zwierząt - podkreśla Hobaiter.

Jak dodaje, tylko ludzie i szympansy posiadają system komunikacji, pozwalający celowo kierować określony przekaz do innego osobnika. "Właśnie dlatego gestykulacja szympansów jest tak niesamowita - podkreśliła Hobaiter w rozmowie z serwisem BBC. - To jedyna rzecz, która pod tym względem przypomina ludzki język".

We wcześniejszych badaniach dowiedziono, że małpy potrafią zrozumieć złożoną informację zawartą w odgłosach wydawanych przez inne zwierzę. Nie wydaje się jednak, by zwierzęta te celowo wykorzystywały głos do przekazywania informacji. "To kluczowa różnica pomiędzy odgłosami a gestami" - podkreśla dr Hobaiter.

"To trochę tak, jak gdyby ktoś sięgnął po gorącą filiżankę kawy, a potem krzyknął i dmuchał na palce - tłumaczy. - Widząc coś takiego rozumiem, że kawa była gorąca, choć niekoniecznie dlatego, że osoba pijąca kawę coś mi chciała przekazać".

Niektóre z szympansich gestów - mówią naukowcy - są jednoznaczne i stosowane konsekwentnie do tego, by przekazywać jedno jedyne znaczenie. Jak np. głośne cmokanie przy pomocy liści. Za jego pomocą szympans w oczywisty sposób stara się przykuć uwagę przeciwnej płci.

Wiele innych gestów wydaje się być jednak bardziej dwuznacznych. Jak np. uchwycenie innego osobnika, co zdarza się w różnych sytuacjach, oznaczających np. "przestań", "wskakuj na mnie" albo "zmykaj".

Choć naukowcy obserwowali wiele sytuacji wieloznacznych, niektóre nagrania najwyraźniej pokazują dość jasno, co szympansy chciały zakomunikować. Na jednym z filmów młode piszczy, a wtedy jego matka podsuwa w jego stronę swoją stopę, sygnalizując: wskakuj. Młode błyskawicznie wspina się na plecy matki i dalej wędrują razem.

"Z całego tego badania wynika przesłanie, że istnieje gatunek inny niż nasz, który stosuje komunikację pełną znaczeń. Dlatego też komunikacja nie jest wyjątkowa dla ludzi" - podkreśla Hobaiter.

"Nie sądzę jednak, byśmy byli tak znowu odmienni, jak sądzimy" - zastrzega. Dodaje, że szympansy są z nami spokrewnione bliżej, niż z innymi małpami, dlatego nie powinno dziwić, że "jesteśmy do nich niewiarygodnie podobni pod wieloma względami". (PAP)

zan/ agt/