Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
04.10.2014 aktualizacja 04.10.2014

Gady uczą się od siebie?

Gady mogą być zdolne do nauki przez naśladownictwo - sugerują naukowcy na łamach "Animal Cognition". Dotychczas uważano, że zdolność ta jest czymś wyjątkowym i istnieje w świecie ludzi oraz niektórych innych naczelnych, np. szympansów.

Badając zdolności do uczenia się naukowcy z Austrii, Węgier i Wielkiej Brytanii zwracają uwagę na różnicę pomiędzy imitacją a emulacją. Podczas imitacji dane zwierzę kopiuje zachowanie drugiego. W tym wypadki liczy się nie tylko to, co może ono zobaczyć, ale również zrozumienie intencji, z których jakieś działanie wynika. Z emulacją mamy natomiast do czynienia wtedy, gdy zwierzę naśladuje zachowanie drugiego nie rozumiejąc jego znaczenia. Tak zachowuje się np. papuga powtarzająca słowa wypowiadane przez jej właściciela.

Naukowcy prowadzą obecnie żywą dyskusję nt. możliwości związanych z naśladownictwem - i jej skali - u gatunków nie należących do naczelnych. Bezsprzeczne jest natomiast istnienie takich zdolności u zwierząt "wyższych", zwłaszcza naczelnych.

Teraz przedstawiono dowody na to, że również gady mogą być zdolne do uczenia się od siebie poprzez naśladownictwo. W prostym eksperymencie naukowcy sprawdzali zdolności do naśladowania u agamy brodatej - popularnej wśród hodowców australijskiej jaszczurki, która w chwilach ekscytacji nadyma się i eksponuje kolce, przypominając miniaturowego smoka.

Badane zwierzęta naśladowały zachowanie agamy - demonstratorki. To potwierdza, że również jaszczurki uczą się od siebie w procesie, który stanowi gadzi odpowiednik imitacji częstej u gatunków "wyższych" - twierdzą autorzy badania.

"Okazuje się, że agama jest zdolna do społecznego uczenia się, którego nie można wyjaśnić za pomocą prostych mechanizmów. Na przykład takich, że jeden osobnik dotarł w określone miejsce dlatego, że zaobserwował w tym miejscu drugiego - albo w drodze nauki przez obserwację. Odkrycie to nie współgra z stwierdzeniem, że tylko ludzie i w pewnym stopniu małpy naczelne są zdolne do naśladownictwa" - zaznacza główna autorka badania dr Anna Wilkinson z University of Lincoln w Wielkiej Brytanii.

Gady i ssaki ewoluowały od wspólnego przodka, a szukanie podobieństw i różnic w ich zachowaniu pomaga lepiej zrozumieć ewolucję zdolności poznawczych - dodaje Wilkinson.

Najnowsze badania gadów również przynoszą dowody istnienia u nich dość zaawansowanych zdolności poznawczych. W swoim eksperymencie naukowcy wykorzystali 12 agam, z których jedną wyszkolono jako "demonstratora" - nauczono ją otwierania małych drucianych drzwiczek, zamykających otwór w desce. Drzwi można przesuwać w prawo lub lewo, wzdłuż szyny, przy pomocy głowy albo kończyny. Jeśli jaszczurka poradziła sobie z zadaniem, za drzwiami czekał smakowity robak.

Część agam mogła obserwować poczynania demonstratorki otwierającej drzwiczki wypracowanym ruchem głowy. Kiedy przyszło do samodzielnego otwierania drzwiczek, wszystkie jaszczurki z tej grupy dobrze sobie radziły. Co ciekawe, przesuwały one drzwi w tę samą stronę, co ich nauczycielka.

Zadania tego nie wykonała jednak żadna agama z grupy kontrolnej.

Podczas wykonania zadania kluczem do sukcesu okazał się sposób, w jaki jaszczurka przesuwa drzwiczki głową. Metody tej nie znały agamy z grupy kontrolnej. Ruch ten wypracowała agama-demonstratorka, i był on naśladowany przez inne gady z grupy jej "uczniów".

"To, jak i różnice w zachowaniu zwierząt z grupy eksperymentalnej i kontrolnej pozwala sądzić, że uczenie się przez naśladownictwo może się opierać na bardzo starych mechanizmach. Mamy tu pierwszy dowód na naśladownictwo u gadów. Sugerujemy też, że do uczenia się przez naśladownictwo gady mogą wykorzystywać informację społeczną" - dodaje Wilkinson. (PAP)

zan/ agt/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024