16.04.2015 aktualizacja 16.04.2015

Wiemy więcej o ewolucyjnej historii cytrusów

Fot. Fotolia

Owoce cytrusowe - pomarańcze, cytryny, limonki, kumkwaty i grejpfruty - to jedne z najważniejszych owoców, których drzewa uprawia się na skalę przemysłową. O ich pochodzeniu wiemy nieco więcej dzięki nowej publikacji w "Molecular Biology and Evolution".

Największe i najbardziej szczegółowe analizy genomu 30 gatunków cytrusów, reprezentowanych przez 34 genotypy cytrusów, przeprowadzili ostatnio Joaquin Dopazo z Computational Genomics Department w Centro de Investigacion Principe Felipe (CIPF) w Walencji (Hiszpania) i jego zespół. Podczas badań historii ewolucyjnej roślin wykorzystali dane nt. DNA chloroplastowego - chloroplasty, podobnie jak mitochondria, zawierają własny materiał genetyczny.

Wyniki potwierdzają, że wszystkie obecne dziś na Ziemi gatunki cytrusów miały jednego, wspólnego przodka. Badacze dodają, że ewolucyjne drzewo cytrusów ma trzy główne gałęzie. Jedną z nich tworzą gatunki australijskie i cytrony, drugą - pomelo i micrantha, a trzecią papeda (zwana też limonką kaffir) i mandarynki.

Przodkowie dzisiejszych cytrusów pojawili się na Ziemi w wyniku zmian ewolucyjnych zachodzących w okresie od 7,5 do 6,3 mln lat temu. Później (pomiędzy 5 a 3,7 mln lat temu), od gatunków australijskich oddzieliła się gałąź cytronów. Na końcu z linii pomelo wyodrębniła się micrantha, a z mandarynek - limonki kaffir (czyli papeda).

Stosunkowo najmłodsza jest ewolucyjna gałąź kumkwatów, pomarańczy, cytryn i mandarynek, które powstawały 1,5-0,2 mln lat temu.

Naukowcy wskazali również sześć genów prawdopodobnie ważnych dla naturalnej zmienności genetycznej cytrusów. W czterech spośród tych genów (matK, ndhF, ycf1 i ccsA) odkryto korzystne mutacje, które ułatwiają przystosowanie do nowych warunków. Zdaniem badaczy zwłaszcza matK i ndhF mogły pomóc odmianom australijskim przystosować się do gorącego i suchego klimatu, podczas gdy ccsA było ważne dla pojawienia się mandarynek. (PAP)

zan/ agt/