Warmińsko-mazurskie/ Piramida w Rapie była... lodownią
Piramida w Rapie, dotąd uważana za miejsce pochówku rodu von Fahrenheid, zdaniem dr. Jerzego Marka Łapo, powstała wcześniej, niż do tej pory uważano i pełniła pierwotnie funkcję lodowni - budowli do przechowywania lodu do celów kuchennych.
Dwustuletnia piramida w Rapie (woj. warmińsko-mazurskie) jest niewielką konstrukcją uznawaną powszechnie za kaplicę grobową. Zwieńczenie budowli wykonano w formie piramidy.
Z nowymi informacjami i ustaleniami na temat zagadkowej konstrukcji można zapoznać się na wystawie "Piramida w Rapie" w Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie, która czynna jest od wtorku 25 października br. do 27 lutego 2017 r. Jest ona efektem prac archeologiczno-konserwatorskich zainicjowanych przez Janusza Janowskiego i Martę Burą, przeprowadzonych w tym i w zeszłym roku, jak i kwerendy archiwalnej.
"Na wystawie pokażemy hologram i modele piramidy powstałe w oparciu o skanowanie trójwymiarowe wykonane przez specjalistów z Instytutu Archeologii UW" - wyjaśnia kurator wystawy, dr Jerzy Marek Łapo z Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie. Jeden z modeli wydrukowano za pomocą trójwymiarowej drukarki cyfrowej, drugi - wykonano z gliny. Oba powstały w skali 1:20.
Do tej pory uważano, że piramida powstała jako mauzoleum dla członków rodu von Fahrenheid - przedstawicieli wschodniopruskiej szlachty, której majątek był zlokalizowany nieopodal. Pierwszą osobą złożoną w piramidzie była żona barona Friedricha von Fahrenheid. Dr Łapo postawił w publikacji towarzyszącej wystawie nową tezę: piramida była zaprojektowana jako lodownia - budowla do przechowywania lodu wykorzystywanego do celów kuchennych.
Swoje przypuszczenie naukowiec podpiera dwoma przykładami z zachodniej Europy - podobne konstrukcje, o bardzo zbliżonym kształcie, powstały w francuskim Chambourcy i niemieckim Poczdamie. Pierwszą wzniesiono w 1781 roku, drugą w latach 1791-1792, co zdaniem dr. Łapo oznacza, że piramida w Rapie musiała zostać zbudowana najpóźniej w latach 1792-1795, a nie jak często powtarzano - na początku XIX w. Dopiero później zarządcy majątku zmienili funkcję konstrukcji na miejsce wiecznego spoczynku szlacheckiej rodziny.
Piramidy - lodownie w zachodniej Europie powstały również z dala od zabudowań, na terenie parków, dzięki czemu lód z parkowych stawów można było umieszczać od razu w lodowni. Podobnie mogło być w Rapie, o czym świadczy - zdaniem dr. Łapo - usytuowanie piramidy dokładnie na końcu grobli, usypanej na osi widokowej pałacu, majątku Fahreheidów.
Badacz przypuszcza, że być może w końcu XVIII wieku bagno Luschnitz (Łusznica), na którym urządzono nasyp z piramidą, "przypominało jeszcze jeziorko", z którego można był pozyskiwać zimą lód. To znaczy, że zimą trafiałby on niemal wprost do lodowni - sugeruje naukowiec w nowej publikacji.
"Wystawa jest wołaniem o ratunek dla piramidy, której stan architektoniczny jest zły" - dodaje dr Łapo. Zdaniem naukowca zabytek ten, o randze europejskiej, zasługuje na to, żeby poddać go gruntownej konserwacji.
"W tej chwili nie można już mówić o konserwacji tego zabytku, tylko o jego ratowaniu" - powiedział we wrześniu br. PAP sekretarz Nadleśnictwa Czerwony Dwór, Tomasz Łaskowski, na którego terenie znajduje się zabytek. Oszacowano, że na ten cel potrzeba ok. 1 mln złotych.
Na ratunek piramidzie naukowcy ruszyli w 2015 r., kiedy sprawdzono stan zachowania konstrukcji i wykonano jej trójwymiarowe skanowanie. Kolejne działania miały miejsce w tym roku. Udało się oczyścić kanały wentylacyjne i zabezpieczyć grożący zawaleniem strop piramidy.
Wystawę "Piramida w Rapie" przygotowano we współpracy z Pracownią Skanerów 3D Instytutu Archeologii i Laboratorium Cyfrowego Humanistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski
szz/ mrt/ zan/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
