Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
13.07.2017 aktualizacja 13.07.2017

Doświadczenie z "dzieciństwa" decyduje o tym, gdzie motyl złoży jaja

Źródło: Adrian Łukowski Źródło: Adrian Łukowski

Motyle namiotniki ze swojego "dzieciństwa" zapamiętują najlepszą do życia roślinę. Badania wykazały, że to, na jakim gatunku owad ten żerował jako larwa decyduje, gdzie złoży jaja jako osobnik dorosły.

Namiotnik czeremszaczek (Yponomeuta evonymellus) to niewielki (16-25 mm), biały motyl w charakterystyczne czarne kropki. Żywi się liśćmi czeremchy – krzewu występującego w polskich lasach. Larwy namiotnika żerują pod osłoną oprzędu - włóknistej struktury, utworzonej z cienkich, jedwabistych nici. Wyglądem przypomina ona namiot – stąd polska nazwa tego popularnego motyla.

Choć w Polsce czeremszaczek jest najpospolitszym gatunkiem z rodziny namiotnikowatych, to dotychczas niewiele było wiadomo na temat jego biologii. Od kilku lat bada ją zespół naukowców z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku, Katedry Łowiectwa i Ochrony Lasu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Poznańscy badacze sprawdzali doświadczalnie - zarówno w laboratorium, jak i w lesie - zwyczaje życiowe tych motyli. Choć zwykle żywią się one na czeremsze zwyczajnej, to niedawno zauważono, że mogą odżywiać się także liśćmi czeremchy amerykańskiej. Badania poznańskich naukowców pokazały, że samice motyli częściej składały jaja na liściach tego gatunku czeremchy, na którym żerowały jako gąsienice. Przeżywalność gąsienic w lesie była jednak większa na liściach czeremchy zwyczajnej niż na czeremsze amerykańskiej.

„Przeżywalność owadów jest prawdopodobnie związana z właściwościami samych liści. Liście czeremchy amerykańskiej są mniejsze, błyszczące i śliskie – dlatego oprzędy owadów zsuwają się z nich w czasie deszczu i wiatru. Owady wtedy giną” – mówi Adrian Łukowski, współautor badań.

Zarówno czeremcha zwyczajna, jak i amerykańska występują w Polsce. Są to krzewy tworzące podszyt w lasach iglastych i mieszanych. Czeremcha amerykańska została wprowadzona do polskich lasów w XX wieku. Obecnie jest uważana za jeden z najbardziej inwazyjnych gatunków roślin, który wypiera naturalnie występującą czeremchę zwyczajną i zakrzacza las. Niestety jej zwalczanie jest trudne, bo świetnie odrasta z korzeni po ścięciu pnia.

Badacze liczyli, że namiotniki mogą spisać się w roli naturalnych przeciwników inwazyjnego gatunku czeremchy. Jednak badania zweryfikowały ich oczekiwania. „Namiotniki raczej nie sprawdzą się jako wróg czeremchy amerykańskiej. Trzeba dalej szukać wrogów naturalnych tej inwazyjnej rośliny” - wyjaśnia Adrian Łukowski.

Pełen tekst artykułu jest dostępny na stronie: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/een.12428/full

PAP - Nauka w Polsce, Anna Wierzbicka (Katedra Łowiectwa i Ochrony Lasu Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, finalistka FameLab 2016)

Tekst jest jednym z efektów programu Rzecznicy Nauki, zorganizowanego przez Centrum Nauki Kopernik i Fundację British Council. Program umożliwia nawiązanie współpracy pomiędzy popularyzującymi wiedzę naukowcami, a dziennikarzami zajmującymi się sprawami nauki.

ekr/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024