Nauka dla Społeczeństwa

29.03.2024
PL EN
07.09.2017 aktualizacja 07.09.2017

Owady widzą lepiej, niż przypuszczaliśmy

Fot. Fotolia Fot. Fotolia

Mimo oczu zupełnie odmiennych od naszych obraz świata widziany przez owady mą lepsza rozdzielczość, niż się dotychczas wydawało – informuje pismo „eLife”.

Ludzkie oko przypomina kamerę cyfrową: wyposażone jest w pojedynczą soczewkę o zmiennej ogniskowej (odpowiednie mięśnie pozwalają regulować jej kształt), która rzutuje obraz otoczenia na złożoną z fotoreceptorów siatkówkę – jak na matrycę. Dzięki zbierającej dużo światła soczewce oraz gęsto upakowanej fotoreceptorami siatkówce oko może rejestrować obrazy o dużej rozdzielczości.

Oczy owadów (a także wijów i niektórych skorupiaków) składają się z tysięcy omatidiów, zwanych też oczkami prostymi lub fasetkami. Każde z nich wyposażone jest z maleńką soczewkę i odbiera tylko wycinek pola widzenia. Naukowcy uważali dotychczas, że taka budowa uniemożliwia owadom widzenie drobnych szczegółów, a odbierany obraz przypomina wczesne gry komputerowe, których grafikę tworzyły duże, nieliczne piksele.

Dzięki współpracy naukowców z University of Sheffield z ich kolegami z Pekinu, Cambridge i Lizbony udało się jednak odkryć, że oczy złożone muszki owocowej (Drosophila) mogę rejestrować obrazy o zadziwiająco wysokiej rozdzielczości.

W odróżnieniu od pojedynczej soczewki oka ludzkiego, tysiące maleńkich soczewek w oku złożonym owada nie poruszają się i nie mogą regulować ostrości. Jak jednak wykazali naukowcy z Sheffield, poruszają się za to fotoreceptory, co umożliwia dokładne ustawienie ostrości obrazu. Ruchy te są tak szybkie, że nie potrafimy dostrzec ich na własne oczy – aby badać reakcje żywego oka owada, trzeba było zbudować specjalny mikroskop wyposażony w szybką kamerę video.

Udało się także ustalić, że sposób, jaki złożone oko analizuje obraz związany jest z ruchami głowy owada (tak zwane ruchy sakkadowe, czyli skokowe lub szarpane występują również u ludzi – ale jako ruchy samego oka). Dzięki szybkim zmianom pola widzenia receptory unikają „zmęczenia” rejestrowanym obrazem. Wraz ruchem receptorów pozwala to uzyskać obraz o wysokiej rozdzielczości nawet w przypadku szybko poruszających się obiektów.

Zdaniem autorów wyniki ich badań mogą pomóc między innymi w rozwijaniu „wzroku” robotów. (PAP)

pmw/ zan/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024