Model potężnej czaszki tyranozaura

"Czaszka dorosłego tyranozaura mierzyła prawie dwa metry długości, półtora metra szerokości i 1,2 metra wysokości. Nacisk zębów wynosił ok. sześciu ton" – opisuje Kaleb Sellers z University of Missouri-Columbia (USA). Tyranozaur potrafił strzaskać kości ofiary, jak to jednak możliwe, że przy tym nie pękała jego własna czaszka?

Naukowcy zadali sobie zatem pytanie, jak była zbudowana i jak pracowała czaszka tyranozaura, że przy tak potężnych siłach, nie pękała w drzazgi. W celu odpowiedzi na nie skonstruowali trójwymiarowy, komputerowy model czaszki drapieżnika, umożliwiający badanie rozkładu i pracy więzadeł oraz stawów.

Wykorzystując kombinację różnych technik analizy, w tym obrazowania, badań anatomicznych i analizy inżynierskiej, zespół obserwował, jak szczyt czaszki tyranozaura reagował na naprężenia i odkształcenia związane z żuciem. Punktem odniesienia byli dwaj współcześni krewniacy tyranozaura – gekon i papuga.

"Dinozaury są jak współczesne ptaki, krokodyle i jaszczurki, ponieważ odziedziczyły określone stawy w czaszkach od ryb" - opisuje prof. Casey Holliday.

Jak dodaje, kiedy działa się z dużą siłą na obiekty, musi dojść do pewnego kompromisu między ruchem a stabilnością. W czaszkach ptaków i jaszczurek jest więcej ruchu, ale mniejsza stabilność. Natomiast okazało się, że czaszka tyranozaura była bardziej sztywna, a więc inna niż czaszki jaszczurek i ptaków.

Zdaniem naukowców ich praca - oprócz pomocy paleontologom w precyzyjnym badaniu anatomii skamieniałych zwierząt - może pomóc w przyszłości w diagnozach medycznych i wererynaryjnych.

Dzięki niej można lepiej śledzić interakcje stawów i więzadeł. "Można tę metodę zastosować do badania, jak działają ludzkie szczęki, na przykład obciążenie i naprężenie stawu szczękowego podczas żucia" - opisuje główny badacz, Ian Cost.

Więcej: https://anatomypubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ar.24219 (PAP)

krx/ zan/