Astronomowie znaleźli czarną dziurę położoną najbliżej Ziemi
Artystyczna wizualizacja pokazuje orbity obiektów w układzie potrójnym HR 6819. System ten składa się z wewnętrznej pary z jedną gwiazdą (orbita w kolorze niebieskim) i nowo odkrytej czarnej dziury (orbita w kolorze czerwonym), a także z trzeciego obiektu – innej gwiazdy na szerszej orbicie (również kolor niebieski). Źródło: ESO/L. Calçada.
Tysiąc lat świetlnych od Ziemi znajduje się czarna dziura - informuje międzynarodowy zespól naukowców. Jest ona położona bliżej Układu Słonecznego, niż jakakolwiek znana do tej pory. Co więcej, znajduje się w systemie potrójnym z gwiazdą, dostrzegalną gołym okiem.
O odkryciu poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).
„Byliśmy całkowicie zaskoczeni uświadomiwszy sobie, że to pierwszy system gwiazdowy z czarną dziurą, który można dostrzec nieuzbrojonym okiem” - przyznał uczestnik badań, emerytowany naukowiec w Czeskiej Akademii Nauk w Pradze, Petr Hadrava.
Układ HR 6819 składa się z dwóch gwiazd i odkrytej teraz czarnej dziury. Jego jasność na niebie jest taka, że w dobrych warunkach można go zobaczyć na niebie gołym okiem. Niestety nie z Polski, bowiem jest widoczny w konstelacji Teleskopu, z południowej półkuli.
Naukowcy obserwowali HR 6819 w ramach badań układów podwójnych gwiazd. Po analizie zebranych danych okazało się, że w systemie znajduje się trzecie, wcześniej niezidentyfikowane ciało. Obserwacje przy pomocy spektrografu FEROS na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w Obserwatorium La Silla (należącym do ESO) pokazały, że jedna z dwóch widocznych gwiazd krąży wokół niewidocznego obiektu z okresem 40 dni, a druga znajduje się w dużej odległości od tej wewnętrznej pary.
Astronomowie wskazują, że obserwacje potrzebne do ustalenia okresu obiegu musiałby być rozciągnięte na kilka miesięcy. Było to możliwe dzięki trybowi obserwacji oferowanemu przez ESO jako alternatywa dla tradycyjnego sposobu przydzielania czasu obserwacyjnego. W tzw. trybie serwisowym astronom nie przejeżdża osobiście do obserwatorium, a obserwacje wykonuje kadra obserwatorium – na zlecenie danego naukowca.
Czarna dziura schowana w systemie HR 6819 jest jedną z pierwszych odkrytych czarnych dziur o masie gwiazdowej, które nie oddziałują gwałtownie ze swoim otoczeniem. O większości tego rodzaju czarnych dziur naukowcy dowiadują się na podstawie obserwacji promieniowania rentgenowskiego emitowanego przez materię spadającą na czarną dziurę z towarzyszącej jej gwiazdy. W tym przypadku o istnieniu czarnej dziury dowiedziano się jednak na podstawie analizy orbity w wewnętrznej parze obiektów. Niewidoczny obiekt o masie oszacowanej na 4 masy Słońca musi być czarną dziurą – wskazują autorzy badań.
W naszej galaktyce znanych jest kilkadziesiąt czarnych dziur o masie gwiazdowej, ale możliwe, iż jest ich dużo więcej. W czasie istnienia Drogi Mlecznej zapewne o wiele więcej gwiazd zapadło się do czarnych dziur, gdy kończyły swoją ewolucję.
Być może czarna dziura znajduje się też w innym systemie, LB-1, ale w jego przypadku naukowcy potrzebują jeszcze wykonać dalsze obserwacje, aby potwierdzić to przypuszczenie. Badacze podkreślają, że znalezienie „cichych”, niewidocznych czarnych dziur położonych tak blisko Układu Słonecznego (w astronomicznych skalach odległości) może oznaczać, iż to tylko czubek góry lodowej, a w galaktyce jest ich dużo więcej.
Według niektórych teorii w systemach o konfiguracjach podobnych do HR 6819 lub LB-1, ale w sytuacjach, gdy wewnętrzna para składa się z dwóch czarnych dziur lub z czarnej dziury i gwiazdy neutronowej, mogą zachodzić kolizje (merdżery), które powodują emisję fal grawitacyjnych.
Więcej na stronach:
https://www.eso.org/public/poland/news/eso2007
https://www.eso.org/public/archives/releases/sciencepapers/eso2007/eso2007a.pdf
cza/ zan/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
