Skażone gleby wpływają na właściwości systemu korzeniowego
Fot. Fotolia
Korzenie drzew odgrywają istotną rolę we wzroście i przetrwaniu roślin. Pobierają z gleby składniki pokarmowe i wodę, magazynują pokarm, a ponadto adaptują się do otaczających warunków. Naukowcy z Hiszpanii wykazali, że na ich właściwości wpływa zanieczyszczenie podłoża.
Korzenie roślin potrafią przystosować się do otoczenia, w którym się znajdują. Jeśli gleby są suche, korzenie stają się cieńsze i dłuższe, aby pobierać wodę z większej odległości. W glebach cięższych korzenie są z kolei krótsze. Dzięki tym adaptacjom korzenie są ważnym elementem strategii przetrwania roślin.
W poszukiwaniu głównych kierunków zróżnicowania cech korzeni naukowcy z wydziału botaniki, ekologii i fizjologii roślin University of Cordoba współpracowali z pracownikami Institute of Natural Resources and Agrobiology w Sewilli. Analizowano 27 cech korzeni (m.in. morfologicznych i chemicznych) u siedmiu gatunków drzew rosnących w Zielonym Korytarzu Guadiamar w prowincji Sewilla. Obszar ten uległ dużemu skażeniu metalami ciężkimi 22 lata temu, kiedy z kopalni w Aznalcollar nastąpił wyciek odpadów toksycznych.
Naukowcom udało się wykazać, że warunki glebowe i skażenie metalami ciężkimi wpływają na cechy korzeni. Główna tendencja przemawia za hipotezą, według której w przyjaznych warunkach drzewa wykształcają dłuższe i mniej masywne korzenie, aby zmaksymalizować pobieranie składników niezbędnych do przetrwania, natomiast rośliny rosnące w gorszym otoczeniu mają krótszy i gęstszy system korzeniowy, aby wykorzystywać mniej zasobów. Dlatego korzenie są krótsze w skażonym podłożu - zanieczyszczenie gleb wymusza na nich zmiany.
Zaobserwowano również pewne powiązanie między korzeniami a liśćmi. Gwałtowne pozyskiwanie wody i składników odżywczych przez korzenie oznacza również szybkie pobieranie i przetwarzanie węgla przez liście. Jednak już przetwarzanie pierwiastków śladowych (jak arsen, ołów i kadm) w obu częściach rośliny charakteryzowało się dużymi rozbieżnościami. W komórkach korzeni zanieczyszczenia są zatrzymywane i nie są przekazywane do liści. Stąd sadzenie określonych śródziemnomorskich gatunków, które wychwytują metale ciężkie, mogłoby mieć znaczenie dla oczyszczania skażonych gleb.
Naukowcy są zdania, że skoro cechy korzeni odzwierciedlają właściwości gleby, to ich badanie może pomóc przewidzieć reakcje lasów na globalne zmiany w środowisku, w tym na zanieczyszczenie gleby. Opis badania ukazał się w „Plant and Soil”.
mrt/ zan/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
