Nauka dla Społeczeństwa

17.04.2024
PL EN
31.07.2008 aktualizacja 31.07.2008

Miłość do upadłego

<strong>Modliszka znana jest przede wszystkim z tego, że niezbyt dobrze traktuje swoich partnerów. Jednak mało kto wie, skąd wzięła się jej nazwa i jakie przesądy dotyczą tego owada. Czy zawsze &quot;miłość&quot; modliszek kończy się zgubą samca?</strong> Odpowiedź na te i wiele innych pytań można znaleźć w Muzeum Motyli we Władysławowie. Kolekcja składa się z kilku tysięcy spreparowanych okazów - barwnych motyli, owadów, pajęczaków. To doskonałe miejsce na wakacyjne spotkanie z nauką.

MODLITEWNA POZA MODLISZKI

Twórcy wystawy, na planszach omawiających zgromadzone tu eksponaty, zdradzają sekrety owadów. Omawiają również ciekawostki i przesądy z nimi związane. Sporo uwagi poświęcają modliszkom.

Na świecie, głównie w tropikach, żyje około 2 tysięcy gatunków modliszek. Niektóre dorastają do około 20 centymetrów długości ciała, większość mierzy 5-8 cm. W południowej Polsce występuje chroniona modliszka zwyczajna.

Niegdyś wierzono, że modliszka została stworzona, by uczyć ludzi prawidłowej postawy modlitewnej. Do dziś w islamie wierzy się, że owad, przyjmując tę pozę, zawsze skierowany jest w stronę Mekki. Jednak nie w każdej kulturze modliszka postrzegana jest jako symbol uduchowienia. Sardyńczycy na przykład unikają kontaktu z tym bezkręgowcem, ponieważ wierzą, że nadepnięcie nań lub spojrzenie prosto w oczy może sprowadzić śmierć na domowników. W Japonii modliszka kojarzona natomiast jest z męskością, odwagą i nadprzyrodzoną siłą, dlatego też samurajowie umieszczali jej wizerunek na swoich mieczach.

PRZEZ ŻOŁĄDEK DO SERCA

Modliszki są drapieżnymi łowcami, mają też skłonność do kanibalizmu. Osobliwą cechą modliszek jest możliwość kręcenia trójkątną głową bez poruszania całym ciałem; nie potrafi tego żaden inny owad. Dzięki tej umiejętności samice modliszek mogą odwrócić się podczas zbliżenia i pożreć kopulującego z nimi samca. Jak wyjaśniają organizatorzy wystawy, robią to jednak dopiero wtedy, gdy upewnią się, że dostarczyli oni wystarczającą ilość nasienia do zapłodnienia jaj.

Nie jest prawdą popularny mit, że każda kopulacja kończy się zjedzeniem samca przez samicę. Samice wielu gatunków pająków mają zwyczaj pożerania partnera. Samce potrafią jednak bronić się w wyrafinowany sposób. Dużo mniejszy od partnerki samiec czarnej wdowy przynosi jej zabitego i owiniętego w pajęczynę owada, w nadziei, że zaspokoi ona swój głód i nie uśmierci go podczas stosunku.

Samiec modliszki nie jest taki sprytny i bardzo często połączenie z samicą oznacza dla niego śmierć. Co ciekawe, pomimo utraty głowy, pan-modliszka nadal może odbywać stosunek, ponieważ ośrodek nerwowy odpowiadający za akt kopulacji, znajduje się w dolnej części ciała, do której nie sięga samiczka.

CIEKAWE ZWYCZAJE GODOWE OWADÓW

W świecie owadów wielu samców zwabia samice dźwiękami. Ponieważ nie posiadają płuc i strun głosowych do śpiewania serenad, wydają dźwięki pocierając o siebie poszczególnymi częściami ciała lub, jak cykady, używając specjalnych narządów. Świerszcze potrafią tak grać przez wiele godzin. Jednak nie tylko w tym są rekordzistami - mogą także w ciągu kilku godzin odbyć aż pięćdziesiąt stosunków seksualnych z tą samą partnerką.

Dla motyli natomiast zbliżenie to niełatwa sprawa. Zanim dojdzie do przekazania nasienia następuje wiele ciekawych zjawisk. W czasie godów motyle rozpylają w powietrzu feromony, które powodują u obojga płci podniecenie i są początkiem przypominających długie tańce zalotów. U szczytu podniecenia rozpoczynają akt kopulacji, który może trwać nawet godzinę. Pakiecik z nasieniem samca pozostaje we wnętrzu samicy aż do momentu składania jaj. Jeżeli para zostanie spłoszona w czasie stosunku, wówczas podrywa się do lotu, ale ich połączenie nie ulega przerwaniu; silniejszy osobnik ciągnie słabszego, poszukując spokojnego miejsca.

O niechlubnych zwyczajach owadów czytaj także tutaj.

***

Motyle i owady z całego świata opisane zostały w "Muzeum motyli". http://www.muzeummotyli.pl Ponad 6000 spreparowanych okazów pochodzi z prywatnej kolekcji tworzonej od 1937 r. Zbiory zgrupowano w dwie wystawy - w Łebie i we Władysławowie. UCZ

PAP - Nauka w Polsce

kap

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024