Zmodyfikowana interleukina15 może zapobiegać odrzutom przeszczepionych narządów

Odkrycie polskiego immunologa, zmodyfikowana interleukina15 (IL-15), umożliwia zapobieganie odrzutom przeszczepionych narządów. Za wyłączne prawa do używania zmutowanej IL-15 koncern farmaceutyczny Roche zapłacił już kilkadziesiąt milionów dolarów.

Autorem tego przełomowego dla medycyny odkrycia jest prof. Włodzimierz Maśliński, kierownik Zakładu Patofizjologii i Immunologii Instytutu Reumatologicznego w Warszawie.

Prace nad mutantem interleukiny15 przebiegały w Stanach Zjednoczonych, w należącym do Uniwersytetu Harvarda szpitalu Beth Israel Deaconess Medical Center w Bostonie. \"Jako stypendysta National Institute of Health, a następnie etatowy pracownik tego szpitala, prowadziłem przez kilka lat badania nad cytokinami\" - mówi prof. Włodzimierz Maśliński.

Cytokiny, glikoproteiny uwalniane przez aktywowane komórki różnych tkanek, pełnią w organizmie rolę mediatorów komunikacji między komórkami układu immunologicznego. Uczestniczą one we wszystkich fazach odpowiedzi immunologicznej: inicjującej, efektorowej i wygaszającej.

\"W niektórych chorobach, jak reumatoidalne zapalenie stawów, produkcja cytokin jest rozregulowana. Istnieją cytokiny prozapalne. Należy do nich interleukina15. Prowadząc badania nad IL-15, doszedłem do wniosku, że można ją zmodyfikować. Okazało się, że zmodyfikowana IL-15, mutant, jest antagonistą receptora dla IL-15\" - wyjaśnia profesor.

\"Blokując efekty biologiczne IL-15, mutant ten powstrzymuje rozwój kolagenowego zapalenia stawów, czyli zwierzęcego modelu jednej z najczęstszych chorób reumatycznych - reumatoidalnego zapalenia stawów\" - tłumaczy prof. Maśliński, który zmodyfikował interleukinę15 wspólnie z amerykańskim naukowcem Terry\\'m B. Stromem.

Okazuje się, że mutant IL-15 może mieć szersze zastosowanie. Podwyższone poziomy interleukiny15 obserwuje się bowiem w przeszczepionych nerkach u pacjentów, u których występują objawy odrzucania przeszczepu. Odkryto, że dzięki zastosowaniu antagonisty receptora IL-15, który neutralizuje efekty biologiczne IL-15, możliwe staje się zapobieganie odrzutom przeszczepów na modelach zwierzęcych.

\"Odrzucanie przeszczepów zależne jest od limfocytów T. Interleukina15 jest jednym z czynników proliferacji tych limfocytów oraz aktywacji ich cytotoksycznych właściwości. Antagonista receptora IL-15 blokowałby namnażanie limfocytów T i zapobiegał odrzutom przeszczepów\" - mówi prof. Maśliński.

Odkrycie Włodzimierza Maślińskiego i Terry\\'ego B. Stroma zostało ocenione tak wysoko, że jego wykorzystaniem zainteresował się gigant farmaceutyczny, Roche. Koncern kupił zatwierdzony w Stanach Zjednoczonych i w Europie patent Beth Israel Deaconess Medical Center na zmodyfikowaną IL-15.

* Nauka w Polsce - Joanna Poros *

Data publikacji: 7 czerwca 2004