Archeolodzy wyjaśniają pochodzenie dzbanów z Qumran

Dzbany z Qumran, w których znajdowały się słynne starożytne zwoje zawierające m.in. teksty biblijne i apokryficzne, powstały z gliny wydobywanej w okolicy odległej od Qumran. Dowodzą tego najnowsze badania.

W międzynarodowych badaniach dzbanów z Qumran nad Morzem Martwym uczestniczyli dr Jacek Michniewicz z Instytutu Geologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i prof. Mirosława Krzyśko z Wydziału Matematyki tej uczelni.

\"Podstawą naszych badań była analiza koncentracji pierwiastków śladowych, obecnych w ceramice w ilości milionowych części procenta, oraz ich statystyczna interpretacja. Tak niewielkie koncentracje można było zbadać naświetlając próbki w reaktorze jądrowym - jest to metoda neutronowej analizy aktywacyjnej. W ten sposób określona zmienność koncentracji poszczególnych pierwiastków porównywana jest niekiedy do kodu podobnego liniom papilarnym człowieka\" - wyjaśnia dr Michniewicz.

Uzyskane wyniki dowiodły, że niemal na pewno dzbanów nie wykonano z glin występujących w sąsiedztwie Qumran, ani z glin obecnych w pobliskich dolinach rzek okresowych. Tak więc albo dzbany zostały sprowadzone z zewnątrz albo też sprowadzano surowce do ich produkcji. Wszystkie przebadane dzbany wytworzono według tej samej technologii. Stosowano czysty ił z terenu Gór Judzkich, którego złoża występują pomiędzy Ramallach, Jerozolimą i Hebronem. Mieszano go z piaskiem kwarcowym - w stałej ilości ok. 10 proc., także nieobecnym w okolicach Qumran, natomiast podobnym do piasku z plaż Morza Śródziemnego.

Pochodzenie dzbanów z Jeruzalem mogłoby potwierdzać przypuszczenie, że także zwoje są związane ze świątynią jerozolimską i stanowią fragment jej biblioteki, a wywieziono i ukryto je w obliczu zniszczenia.

W 1947 roku odkryto jaskinie w Qumran nad Morzem Martwym, a w nich ponad 800 rękopisów. Było to archiwum gminy esseńczyków - ugrupowania religijnego sprzed 2 tys. lat - zawierające spisane na papirusach i skórach teksty aramejskie, hebrajskie i greckie. Są to najstarsze znane zapisy biblijne.

Wyniki badań nad pochodzeniem 50 dzbanów z Qumran prowadzonych przez dr. Michniewicza i prof. Krzyśko zostały opublikowane w wydanym przez Instytut Biblijny Uniwersytetu we Fryburgu II tomie sprawozdania z tych wykopalisk.

* Nauka w Polsce - Andrzej Markert *

Data publikacji: 11 czerwca 2004