Naturalne odpowiedniki marihuany mają wartość leczniczą

Marihuana, której aktywnym składnikom - kanabinoidom, przypisuje się działanie lecznicze, może być niebezpieczna dla zdrowia człowieka. Bezpieczne są jednak endokanabinoidy, naturalne odpowiedniki marihuany produkowane przez organizm - mówi prof. Michał Woźniak.

Woźniak, który gościł na 29. Kongresie FEBS (Federacji Europejskich Towarzystw Biochemicznych), jest kierownikiem Katedry Chemii Medycznej http://www.amg.gda.pl/uczelnia/informator/jednostka.php?id=80 na Akademii Medycznej w Gdańsku. Zajmuje się badaniami nad endokanabinoidami, czyli naturalnymi odpowiednikami marihuany w organizmie człowieka.

Klasycznym przykładem takiego odpowiednika jest anandamid, czyli amid kwasu arachidonowego. \"Anandamid naśladuje działanie ekstraktów z rośliny cannabis satiba, czyli marihuany\" - mówi Woźniak.

Jak przypomina Woźniak, nietypowe właściwości cannabis satiba odkryto ok. 6 tysięcy lat temu w Chinach. Roślinę stosowano jako ludowy terapeutyk służący do poprawiania nastroju, zwalczania bólu i stanów zapalnych.

Przez wiele lat naukowcy sądzili, że kanabinoidy mogą mieć właściwości lecznicze. Ustalono, że ekstrakty cannabis satiba mogą być skutecznie stosowane w leczeniu chorób nowotworowych. Związki te zabijają bowiem komórki nowotworowe.

Oprócz działania leczniczego kanabinoidy mają jednak bardzo niebezpieczny wpływ na zdrowie człowieka. Jeśli zastosuje się je u chorego z nowotworem mózgu, zniszczą komórki nowotworowe, ale jednocześnie neurony. Obliczono, że wypalenie jednego papierosa zawierającego marihuanę powoduje zniszczenie 50 proc. neuronów hipokampa w sześciodniowej hodowli.

Im więcej takich papierosów, tym większe zniszczenia w hipokampie. \"A hipokamp to ta część mózgu, która odpowiada za pamięć i koncentrację. Stąd między innymi zaburzenia pamięci jako skutek palenia marihuany\" - mówi Woźniak. Kolejną konsekwencją są zmiany osobowości u palaczy marihuany.

Okazuje się jednak, że - podczas gdy marihuana jest tak niebezpieczna dla zdrowia człowieka - jej naturalne odpowiedniki, jak anandamid mogą być dla organizmu absolutnie bezpieczne. Naukowcy, wśród nich Woźniak, coraz bardziej przychylają się do tej teorii.

\"Prawdopodobnie do niepożądanej śmierci komórek w organizmie, która mogłaby nastąpić w przypadku anandamidu, nie dochodzi, gdyż utlenia się on naturalnie do pochodnych przypominających prostaglandyny\" - tłumaczy Woźniak.

Prostaglandyny to związki będące pochodnymi kwasu arachidonowego, głównego składnika fosfolipidów błon komórkowych.

Goszczący również na zakończonym 1 lipca 29. Kongresie FEBS prof. Karen Wirtz z Holandii zauważył, że anandamid w następstwie utlenienia nie tylko zapobiega śmierci komórek, ale je chroni.

\"Jest to niezwykły efekt, gdyż na ogół utlenione cząsteczki działają na organizm toksycznie\" - komentuje Woźniak, który zajmuje się na co dzień niereceptorowymi oddziaływaniami endokanabinoidów.

Woźniak współpracuje od trzech lat z prof. Takashim Wakabayashim z Japonii. Wakabayashi, ekspert w dziedzinie apoptozy, czyli zaprogramowanej śmierci komórek, przyjechał do Gdańska na zaproszenie Woźniaka. Wcześniej wykładał na Cesarskim Uniwersytecie Nagoya.

Jak podkreśla Woźniak, Wakabayashi jest cenioną postacią w świecie nauki. Zasiada m.in. w kolegium redakcyjnym prestiżowego pisma \"Mitochondrion\".

* Nauka w Polsce - Joanna Poros *

2 lipca 2004