Władza, przywileje i korupcja okiem socjologa

Błędem władzy w Polsce jest brak myślenia perspektywicznego i brak świadomości, że władza jest władzą społeczeństwa, a nie partii - uważa prof. Maria Jarosz, autorka książki pt. \"Władza, przywileje, korupcja\".

KRÓTKA PAMIĘĆ POLITYKÓW

W Polsce często wydaje się, że ludzie dochodzący do władzy, których inni wybrali lub mianowali, bardzo szybko zapominają o swoich związkach ze społeczeństwem - ocenia prof. Jarosz. - \"Reprezentują oni interesy nie państwa, lecz własne albo partyjne\" - dodaje.

Niepokojące jest, jak mało mówią o gospodarce przedstawiciele partii mogących dojść wkrótce do władzy, jak rzadko zastanawiają się oni nad pomocą ludziom zmarginalizowanym i wykluczonym.

Pozytywne jest jednak to, że politycy coraz częściej podejmują temat walki z korupcją.

KOMISJE POMAGAJĄ W ELIMINOWANIU PATOLOGII

\"Działania kolejnych komisji, w tym orlenowskiej, powinny pomóc w wyeliminowaniu przynajmniej niektórych zjawisk z zakresu patologii społecznej, zwłaszcza patologii władzy, korupcji politycznej\" - mówi autorka książki.

Jako przykład korupcji politycznej prof. Jarosz podaje rady nadzorcze spółek skarbu państwa.

\"Po wygranych wyborach trwa tam zaciąg ludzi zasłużonych w wyborach. Nie dzieje się to według kompetencji, tylko wedle klucza partyjnego i bliskości władzy\" - podkreśla.

Za dobry pomysł na przeciwdziałanie tego rodzaju korupcji profesor uznała ujawnienie przez premiera Marka Belkę nazwisk wszystkich członków takich rad nadzorczych. Dostępność tej listy w Internecie umożliwia powszechną ocenę fachowości tych osób.

KORUPCJA NIEJEDNO MA IMIĘ

Jak zaznacza prof. Jarosz, korupcja jest powszechna, ale różni się ona na poszczególnych szczeblach. \"Czym innym jest, gdy chory po operacji przyniesie pielęgniarce lub chirurgowi bombonierkę, a czym innym - gdy jest zmuszony zapłacić z góry za operację\" - wyjaśnia.

Profesor dobrze ocenia próby ograniczania korupcji i ujawniania \"niezdrowych\" układów. \"Niepokoję się tylko, że szczególnie szybko są one ujawniane po lewicowej, już przegranej stronie władzy. Marzyłoby się, aby objęło to wszystkich, żeby także nowe władze umiały powstrzymać korupcję we własnych szeregach\" - mówi socjolog.

PRZYWILEJE POGŁĘBIAJĄ NIERÓWNOŚCI

W swojej książce prof. Jarosz porusza też problem związku władzy z przywilejami, nieodłącznymi z kolei od zjawiska nierówności ekonomicznych i społecznych.

\"Nierówności społeczne, materialne i regionalne, występują zawsze i wszędzie, ale w III Rzeczypospolitej pogłębiają się. W Polsce, w okresie transformacji, wyjątkowo się wyostrzyły\" - uważa prof. Jarosz. Jak wyjaśnia, nierówności społeczne są związane ze statusem określonej grupy społecznej.

\"Gdy ktoś urodzi się u nas w biednej rodzinie (w dodatku w +Polsce B+, na „ścianie wschodniej\"), to z góry wiadomo, że tam pozostanie, nie wyjdzie z niedostatku i marginalizacji społecznej\" - uważa socjolog.

STYPENDIA MOGŁYBY POMÓC

\"Obecnie na uczelniach lub w szkołach średnich istnieją pewne preferencje dla zdolnej młodzieży, np. stypendia. Co jednak dziwne, dostają je uczniowie lub studenci zdolni, ale z najbogatszych rodzin, względnie z rodzin związanych z uczelnią. Problem leży też w tym, czy dziecko z biednej rodziny w ogóle dostanie się do szkoły średniej albo na studia\" - dodaje profesor.

Jak uważa socjolog, sytuację tę może zmienić m.in. pojawienie się systemu stypendiów częściowo refundowanych z Unii Europejskiej, który ma minimalizować nierówności społeczne.

* * *

Prof. Jarosz jest laureatką nagrody w dziedzinie socjologii im. Ludwika Krzywickiego Wydziału I Nauk Społecznych PAN. http://www.pan.pl/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=136 W swojej książce pt. \"Władza, przywileje, korupcja\", wydanej przez Wydawnictwo Naukowe PWN, http://www.pwn.pl pisze m.in., na czym polega władza, jej błędy i patologie.

PAP - Nauka w Polsce, Anna Zdolińska

7 stycznia 2005

reo