POLSKA WIDEOKAMERA POMOCNA W LOKALIZACJI NOWOTWORÓW

Szybkie zlokalizowanie nowotworu jest niezbędne, aby podjąć właściwe i skuteczne leczenie. Pomóc w tym może opracowana przez wrocławskich naukowców spektralna wideokamera służąca do obrazowania tkanek nowotworowych i innych nieprawidłowych zmian chorobowych. Optoelektroniczny system diagnostyki nowotworów wykorzystywany jest w badaniach ginekologicznych i dermatologicznych.

Wideokamerę zwaną wideoskopem PDD (ang. PDD-Photodynamic Diagnosis) opracowali dr inż. Artur Bednarkiewicz z Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu http://www.int.pan.wroc.pl/ oraz dr inż. Jarosław Jaroński i dr inż. Tomasz Licznerski z wrocławskiej firmy Medi.Com.S.C.

DIAGNOSTYKA FOTODYNAMICZNA

Kamera wykorzystuje metodę diagnostyki fotodynamicznej, wspomagającą wykrywanie nowotworów i chorób nienowotworowych, m.in. grzybic skóry. Jest użyteczna zwłaszcza w wykrywaniu granic zmian chorobowych i ewentualnych przerzutów.

Współtwórca urządzenia dr inż. Jarosław Jaroński z firmy Medi.Com.S.C. mówi, że metoda polega na wykorzystaniu odpowiednich preparatów światłoczułych, tzw. fotouczulaczy i dostosowanych do nich źródeł światła i detektorów.

\"Fotouczulacz aplikowany jest pacjentowi powierzchniowo albo ogólnoustrojowo - dożylnie lub doustnie. Po pewnym czasie od podania substancja selektywnie gromadzi się w tkankach nieprawidłowych, np. nowotworze\" - wyjaśnia.

Podejrzany obszar oświetla się fioletowo-niebieskim światłem. \"Pod wpływem tego światła większość związków fotouczulających świeci na czerwono, co oznacza, że zaczyna emitować światło z zakresu fal czerwonych. Wystarczy to świecenie zarejestrować za pomocą specjalnej kamery, aby zobaczyć obszar zmieniony nowotworowo w stosunku do tkanek prawidłowych\" - podkreśla naukowiec.

Wrocławscy naukowcy zakończyli prace techniczne nad urządzeniem. Przed nimi jeszcze badania kliniczne z wykorzystaniem aparatów.

W ubiegłym roku Medi.Com.S.C. wprowadziła na rynek podobne do wideoskopu PDD urządzenie o nazwie wideokolposkop do badań w świetle białym. Urządzenie uzyskało konieczne certyfikaty medyczne i zgodę na dopuszczenie do obrotu.

METODA MAŁO ZNANA W POLSCE

Zdaniem Jarosława Jarońskiego, metoda diagnostyki fotodynamicznej jest w Polsce ciągle mało znana, stąd m.in. problemy z wdrożeniem kamery do masowego zastosowania. Poza tym - jak zauważa - w kraju są nadal wysokie ceny preparatów fotouczulających, a na rynku brak jest odpowiedniego sprzętu do diagnostyki fotodynamicznej.

\"Z naszych obserwacji wynika jednak, że z powodu coraz większego zainteresowania metodą fotodynamiczną więcej firm farmaceutycznych wprowadza na rynek nowe fotouczulacze i cena ich szybko spada\" - mówi.

Podkreśla, że w ciągu kilku ostatnich lat pojawiły się na świecie firmy produkujące sprzęt do diagnostyki fotodynamicznej wykorzystywany przede wszystkim w urologii, pulmunologii i laryngologii. \"Jest on jednak bardzo drogi i niewiele ośrodków w Polsce może pozwolić sobie na zakup takiego sprzętu\" - zauważa.

Jaroński mówi, że zaletą metody fotodynamicznej jest możliwość wykorzystania tych tych samych fotouczulaczy do diagnostyki i do leczenia nowotworów. \"Wtedy tkankę, w której zretencjonował się taki fotouczulacz, oświetla się światłem czerwonym i następuje lokalne niszczenie nowotworów pod wpływem reakcji fotochemicznej\" - wyjaśnia.

ZABIEGI Z WYKORZYSTANIEM KAMERY

Lekarze klinicyści wykonują już takie zabiegi m.in. w Poznaniu i Wrocławiu. \"Zanim rozpoczną naświetlanie terapeutyczne, oglądają skórę za pomocą naszej kamery - w sposób bezinwazyjny i bezdotykowy sprawdzają wielkość zmiany, jej granice i obecność ewentualnych przerzutów. Po przeprowadzeniu zabiegu terapeutycznego mogą sprawdzić czy terapię wykonano prawidłowo\" - zaznacza. \"Ponadto tą metodą mogę weryfikować skuteczność radioterapii, chemioterapii czy interwencji chirurgicznej\" - dodaje Jaroński.

Prace nad udoskonalaniem kamery są rozwijane w ramach rządowego programu \"Rozwój niebieskiej optoelektronii\", który przewiduje m.in. uruchomienie w Polsce produkcji detektorów nadfioletu i niebieskich laserów.

Na 53. Międzynarodowych Targach Wynalazczości, Badań Naukowych i Nowych Technik BRUSSELS EUREKA w 2004 roku w Brukseli wideokamera otrzymała złoty medal oraz puchar wicepremiera i ministra gospodarki i pracy Jerzego Hausnera.

PAP - Nauka w Polsce, Bogusława Szumiec-Presch

1 sierpnia 2005

we