Australijskie scynki budowniczymi podziemnych miast
Całe rodziny niewielkich jaszczurek współpracują przy budowie skomplikowanych, rozległych systemów tuneli tuż pod powierzchnią australijskiej pustyni. Nietypowe gady, które potrafią współpracować, opisano w PLoS One.
Labirynty ich tuneli mogą się ciągnąć nawet na 13 metrów i zagłębiać w ziemię na metr. Tworzą je dziesiątki splątanych korytarzy, zaopatrzone nawet w dwadzieścia wejść; są tam też latryny, w których mieszkańcy podziemia załatwiają fizjologiczne potrzeby. Podziemne miasto scynków może tętnić życiem bez przerw nawet przez siedem lat - stwierdził dr Adam Stow z Macquarie University i jego współpracownicy.
Według badaczy budowa tuneli jest dla pokoleń scynków wielkim wyzwaniem, wymaga też stałej konserwacji. "Wykopują piasek przednimi kończynami i mozolnie przerzucają go do najbliższego wejścia. Stamtąd jest on brutalnie wyrzucany, nawet na metr" - opowiada Stow.
O ile wśród kręgowców budowanie schronień dla potomstwa jest dość powszechne, to podobnego zachowania nie obserwowano wcześniej u jaszczurek. Wiadomo tylko, że kilka spokrewnionych ze scynkami gatunków jaszczurek trzyma się w rodzinnych grupach. Do takiej wspólnoty najczęściej zmusza je środowisko: jeśli zwierzęta te żyją w okolicy, gdzie znajduje się tylko jedna skała, która daje im schronienie, jaszczurki nie mają większego wyboru i wspólnie ją zasiedlają.
Żyjące w norach jaszczurki żyją przeważnie na przestrzeniach otwartych, gdzie zmuszone są budować dla potomstwa schronienia przed drapieżnikami i złą pogodą. Już wcześniej naukowcy wykazali, że niektóre dorosłe scynki na długo wiążą się w pary, co roku się rozmnażają i za każdym razem wydają na świat od jednego do siedmiu młodych.
Stow i jego współpracownicy badali DNA z próbek tkanek scynków, jak również zawartość ich "wychodków", aby ustalić pokrewieństwo między rezydentami podziemnych korytarzy. Mieszkańcami labiryntów okazały się dorosłe pary, dzielące nory jednocześnie nawet z trzema miotami własnych dzieci.
"Te jaszczurki są niezwykłe dlatego, że budują trwałe schronienie dla swojego potomstwa, i dlatego, że w trakcie budowy współpracuje wiele osobników" - zauważa badacz. "To nietypowe wśród ponad pięciu tysięcy gatunków jaszczurek".
Stow zwraca uwagę, że jamy powstają w pobliżu podziemnych kolonii termitów, stanowiących ulubioną przekąskę scynków. "Oprócz tego, że zapewniają im łatwo dostępny bufet, tunele te chronią też przed temperaturami, które na pustyni potrafią się bardzo wahać. Pomagają też jaszczurkom utrzymać dłuższy czas optymalną temperaturę ciała" - tłumaczy.
"Ludzie często myślą o gadach jak o gorszych reprezentantach świata kręgowców, nie posiadających życia społecznego i niezbyt zainteresowanych własnymi młodymi" - zauważa cytowana przez serwis "News in science" herpetolog i znawca scynków dr Glenn Shea z Uniwersytetu Sydney. - Tu zaś mamy przykład gadów, u których widać taki sam poziom społecznych interakcji, co u ptaków czy ssaków". Shea dodaje, że badany gatunek jest zagrożony, dlatego poznawanie go nabiera większego znaczenia i może pomóc w ochronie.
PAP - Nauka w Polsce
zan/ krf/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
