NCN przyznał grant na badanie sztuki naskalnej

Badania Pawła Polkowskiego są częścią międzynarodowego i interdyscyplinarnego programu Dakhleh Oasis Project (DOP), który rozpoczął się w 1977 r. Jego celem jest poznanie wszystkich możliwych aspektów oazy, w tym geografii, biologii, geologii, historii, archeologii. Od 1985 r. w ramach DOP działa Petroglyph Unit, w skład którego od samego początku wchodzą polscy badacze. Zespół ds. sztuki naskalnej najpierw kierowany był przez prof. Lecha Krzyżaniaka, a obecnie prof. Michała Kobusiewicza z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Badania prowadzone są przy współpracy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW.

W czasie trwania projektu Paweł Polkowski zaplanował trzy ekspedycje do oazy Dachla, każda trwająca około miesiąca. Pierwszy sezon prac terenowych w ramach grantu właśnie się zaczął.

Archeolog podejmie badania zarówno odkrytych już przedstawień sztuki naskalnej, jak i weźmie udział w rekonesansie na pustyni w poszukiwaniu nieznanych petroglifów, które zadokumentuje - zarejestruje ich dokładne położenie geograficzne z pomocą GPS, sfotografuje i wykona odrysy na folii. Po analizach gabinetowych powstanie praca doktorska.

Muzeum Archeologiczne w Poznaniu posiada długą tradycję prowadzenia badań nad sztuką naskalną Afryki Północnej, w tym oazy Dachla. Ich inicjatorem był wieloletni dyrektor placówki prof. Lech Krzyżaniak. Badania te skupiły się jednak na wybranych aspektach sztuki naskalnej (głównie prahistorycznej), podczas gdy Paweł Polkowski obejmuje swoimi studiami również ryty z czasów późniejszych - faraońskich i arabskich.

W kontekście poprzednich analiz sztuki naskalnej oazy Dachla, projekt zakłada badania w oparciu o odmienne założenia metodologiczno-teoretyczne. Akcent badawczy przesunięty zostaje z petroglifów na miejsca, w których te się znajdują. Dzięki nim badacz spróbuje odpowiedzieć na szereg pytań: co mogło decydować o wyborze miejsca do tworzenia sztuki naskalnej; jakie znaczenia symboliczne lub utylitarne posiadały miejsca i sztuka naskalna? Czy znaczenia te były zmienne (zakłada się, że tak) i w jaki sposób manifestują się owe zmiany? Owocem badań będzie poszerzenie perspektywy interpretacyjnej sztuki naskalnej, zarówno w skali oazy, jak i obszarów Afryki Północno-Wschodniej.

"Moim zamiarem jest podjęcie próby interpretacji sztuki naskalnej bez względu na chronologię przedstawień. Jest to próba interpretowania przede wszystkim miejsc z petroglifami w oparciu o analizy krajobrazu. Za istotną dla studiów uznaję kategorię miejsca (np. pojedyncze wzgórze), jako czynnik determinujący przedmiot badań. Zastane w danym miejscu petroglify (oraz inne znaleziska stanowiące kontekst) będą obiektem interpretacji, a miejsca i potencjalne relacje pomiędzy nimi złożą się na całościową interpretację sztuki naskalnej oazy" - wyjaśnia Polkowski.

Badania mogą też potwierdzić lub rzucić zupełnie nowe światło na interpretacje pochodzące jeszcze sprzed II wojny światowej, autorstwa Hansa Winklera - którego studia nadal pozostają jednym z nielicznych odniesień w kontekście sztuki naskalnej oazy Dachla.

Nauka w Polsce - PAP

szz/ krf/bsz