Nauka dla Społeczeństwa

29.03.2024
PL EN
18.06.2012 aktualizacja 18.06.2012

Dzbanecznik smukły chwyta więcej owadów podczas deszczu

Fot. Fotolia Fot. Fotolia

Krople deszczu sprawiają, że wieczko dzbanka dzbanecznika smukłego przypomina trampolinę, która katapultuje owady szukające schronienia do wewnątrz rośliny - informują brytyjscy naukowcy na łamach pisma "PLoS ONE".

Naukowcy z University of Cambridge odkryli, że gatunek dzbanecznika, zwany dzbanecznikiem smukłym (Nepenthes gracilis) wypracował ulepszony sposób łapania owadów. Do zwiększenia skuteczności chwytania ofiar wykorzystuje deszcz, gdyż jego krople wprawiają w drganie wieczko umieszczone na dzbanku. Drgania z kolei spychają szukające pod nim schronienia owady do wewnątrz liścia - pułapki.

Dzbaneczniki to rodzaj owadożernych roślin, które wykorzystują składniki odżywcze zawarte w insektach do przetrwania nawet w bardzo niesprzyjającym i ubogim środowisku. Posiadają liście w kształcie dzbanków (tzw. liście pułapkowe) z wieczkiem, chroniącym od deszczu i kołnierzykiem (obrzeżem), pokrytym śliską substancją, wabiącą owady. W przypadku udanego "polowania" zwabiona ofiara wpada do wnętrza dzbanka, gdzie znajdują się soki trawienne i tonie, a następnie jest powoli rozkładana na pojedyncze składniki odżywcze.

W wilgotnych warunkach kołnierzyki dzbaneczników pokryte są stale cienką warstwą wody, która zwiększa prawdopodobieństwo schwytania ofiary, gdyż sprawia, że owad spacerujący po mokrej powierzchni może się poślizgnąć.

Jednakże brytyjscy naukowcy zauważyli, że dzbanecznik smukły (Nepenthes gracilis) udoskonalił metodę chwytania owadów podczas deszczu.

"Wszystko zaczęło się od obserwacji żuka, który szukał schronienia pod wieczkiem N. gracilis podczas tropikalnej ulewy. Zamiast znaleźć bezpieczne i suche miejsce odpoczynku, żuk skończył w płynie znajdującym się w dzbanku, schwytany przez roślinę" - opowiada Dr Ulrike Bauer, główny badacz, po czym kontynuuje - "Obserwowaliśmy wiele razy mrówki, które bez trudu przechodziły pod wieczkiem, więc doszliśmy do wniosku, że główną rolę odgrywał tu deszcz, który wprawiał wieczko w drgania. Wieczko, działając na podobnej zasadzie jak trampolina na basenie, katapultowało żuka do wewnątrz pułapki."

W celu potwierdzenia swoich przypuszczeń, badacze przeprowadzili symulację deszczu, używając do tego szpitalnej kroplówki. Sprawdzali ile mrówek wpadnie do dzbanka w zależności od panujących warunków. Okazało się, że owady były potencjalnie bezpieczne przed deszczem i tuż po, jednak w trakcie deszczu około 40 proc. mrówek wpadało w pułapkę.

Dalsze badania wykazały, że dzbanecznik smukły posiada wieczko pokryte specjalnymi cząsteczkami wosku, których struktura pozwala na stworzenie odpowiednio śliskiej powierzchni, umożliwiającej spacery owadów w czasie dobrych warunków atmosferycznych, ale zaburzającej ich równowagę podczas deszczu.

Naukowcy odkryli również, że dzbanecznik smukły wytwarza więcej nektaru niż inne dzbaneczniki, dzięki czemu może wabić więcej owadów i korzystać z "deszczowego mechanizmu". (PAP)

ooo/ tot/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024