Kofeina może chronić przed demencją

"Te ciekawe wyniki sugerują, że u starszych osób z łagodnymi zaburzeniami pamięci, które piją umiarkowane ilości kawy – tj. 3 filiżanki dziennie – nie rozwinie się choroba Alzheimera, a przynajmniej jej rozwój będzie znacznie opóźniony" - komentuje główny autor pracy dr Chuanhai Cao z University of South Floryda.

Jego zespół we współpracy z naukowcami z University of Miami sprawdzał zdolności pamięciowe i sprawność myślenia w grupie 124 osób w wieku 65-88 lat.

Badacze skoncentrowali się na osobach z tzw. łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (mild cognitive impairment – MCI) które uważa się za stan przejściowy między normalnym starzeniem się a łagodnym otępieniem (tj. łagodną demencją). Osoby te doświadczają pogorszenia pamięci krótkotrwałej i mogą mieć problemy z ze złożonymi procesami intelektualnymi, jak planowanie czy analizowanie. Eksperci szacują, że co roku u ok. 15 proc. pacjentów z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi rozwija się pełnoobjawowa choroba Alzheimera, uważana za najczęstszą przyczynę demencji u osób po 65. roku życia.

Najnowsza analiza wykazała, że początkowy poziom kofeiny we krwi był zdecydowanie – tj. o 51 proc. - niższy u osób z łagodnymi zaburzenia poznawczymi, u których w ciągu kolejnych 2-4 lat rozwinęła się demencja, niż u badanych z tymi samymi zaburzeniami, u których zdolności poznawcze nie uległy pogorszeniu. Głównym lub jedynym źródłem kofeiny dla tych osób była kawa.

Ponadto, żadna osoba z MCI, u której później rozwinęła się demencja nie osiągnęła we krwi stężenia kofeiny powyżej 1200 nanogram na mililitr. Poziom ten można uzyskać wypijając parę filiżanek kawy na kilka godzin przed pobraniem próbki krwi. Tymczasem, stężenie to było wyższe u połowy grupy, u której nie doszło do rozwoju demencji.

"Zaobserwowaliśmy, że 100 proc. pacjentów z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi, którzy mieli stężenie kofeiny wyższe niż poziom graniczny nie zachorowało na alzheimera ciągu kolejnych 2-4 lat obserwacji" – zaznacza współautor pracy dr Gary Arendash.

Jego zdaniem, codzienne spożycie umiarkowanych ilości kawy z kofeiną przez osoby dorosłe wydaje się być najlepszą opcją dietetyczną mogącą długotrwale chronić przed utratą pamięci związaną z Alzheimerem. Potwierdzają to również wcześniejsze doświadczenia zespołu dr. Arendasha i dr. Cao na myszach.

Od 2006 r. naukowcy opublikowali wyniki kilku prac na ten temat, które prowadzono na gryzoniach. Niedawno udało im się zaobserwować, że kofeina współdziała z innym, niezidentyfikowanym jeszcze składnikiem kawy, powodując wzrost stężenia we krwi ważnego czynnika wzrostu, który hamuje procesy prowadzące do rozwoju Alzheimera.

"Nie twierdzimy, że umiarkowane spożycie kawy będzie całkowicie chronić ludzi przed chorobą Alzheimera – zastrzega dr Cao. – Wierzymy jednak bardzo, że może znacznie zredukować ryzyko tego schorzenia lub opóźnić wystąpienie jego objawów".

Ponieważ ta neurodegeneracyjna choroba zaczyna się rozwijać na 10-20 lat zanim dojdzie do wyraźnego pogorszenia sprawności intelektualnej, autorzy pracy podkreślają, że jakiekolwiek metody mogące obniżać jej ryzyko lub spowolnić rozwój powinno się wdrażać z dużym wyprzedzeniem.

Jak przypominają badacze, picie umiarkowanych ilości kawy z kofeiną może mieć również inne korzystne skutki zdrowotne. Coraz więcej badań wskazuje, że może się wiązać z niższym ryzykiem innych chorób związanych z wiekiem, jak choroba Parkinsona, udar mózgu, cukrzyca typu 2 czy rak piersi.

Wyniki jednego z ostatnich badań na ten temat zostały opublikowane w maju 2012 r. w prestiżowym piśmie "New England Journal of Medicine". Prowadzono je przez 13 lat wśród ponad 400 tys. starszych osób. Okazało się, że amatorzy kawy byli mniej narażeni na zgon z powodu choroby serca, udaru mózgu, choroby płuc, zapalenia płuc i innych infekcji, cukrzycy, a nawet urazów i wypadków.

Jednak wszystkie dotychczasowe prace na ten temat miały charakter obserwacyjny, a żeby definitywnie potwierdzić ochronne działanie kofeiny/kawy niezbędne są specjalnie zaplanowane badania kliniczne z grupą kontrolną, podkreślają naukowcy. (PAP)

jjj/ ula/