Powonienie przywrócili terapią genową
Fot. Fotolia
Terapią genową specjaliści amerykańscy przywrócili myszom zmysł węchu – informuje „Nature Medicine”. To nowa nadzieja dla ludzi, którzy stracili węch lub urodzili się bez tego zmysłu, ale daleko jest jeszcze do wykorzystania tej metody u człowieka.
Powonienie jest jednym z dwóch (obok smaku) zmysłów chemicznych. Tworzą je komórki receptorowe układu nerwowego, na powierzchni których znajdują się białka receptorowe reagujące na znajdujące się w otoczeniu substancje chemiczne. Białka te są kodowane przez geny, za odkrycie których Linda B. Buck i Richard Axel w 2004 r. otrzymali Nagrodę Nobla. Teraz uczeni próbują je naprawiać, gdy zostaną uszkodzone.
Jeremy McIntyre z University of Michigan w Ann Arbor wraz ze swymi współpracownikami wymienił zmutowany gen o nazwie IFT88. Mutacja powoduje, że gryzonie nie odbierają zapachów, a jest dla badaczy o tyle interesująca, że występuje również u wielu ludzi z zaburzeniami węchowymi. Wprowadzili oni prawidłowy gen do komórki receptorowej przy użyciu adenowirusów (drobnoustrojów spokrewnionych z wirusami powodującymi przeziębienie).
Już po kilku godzinach w komórkach pojawiło się prawidłowe białko receptorowe. Sprawdzono również, czy ta zmiana anatomiczna przywraca węch. Okazało się, że tak. Dalsze próby wykazały, że myszy reagowały na odpowiednie zapachy.
Zastosowana terapia genowa nie jest jednak trwała. Po jakimś czasie białka receptorowe kodowane przez gen IFT88 zanikały. U myszy tak się działo już po miesiącu. Łatwo było jednak przywrócić prawidłowy fragment DNA, gdyż wystarczyło wstrzyknąć im do nosa sprej ze zmienionymi genetycznie adenowirusami. U ludzi trzeba będzie jednak zastosować bardziej trwałą terapię – przyznaje Jeremy McIntyre.
Na zaburzenia węchowe cierpi od 1 do 2 proc ludzi. U niektórych z nich utrata powonienia jest częściowa albo jedynie przejściowa, np. na skutek kataru, u innych występuje pełna anosmia, czyli całkowita niezdolność do wykrywania zapachów. Izolowana wrodzona anosmia (isolated congenital anosmia) występuje u ludzi, którzy rodzą się bez zmysłu węchu. To bardzo rzadkie zaburzenie, zdarza się u 1 noworodka na 10 tys. urodzeń.
Anosmia jest poważnym zaburzeniem, gdyż cierpiące na nią osoby są bardziej narażone na wypadki, szczególnie na zatrucia pokarmowe. Częściej pozostawiają włączone żelazko i mają upośledzony zmysł smaku, który w znacznym stopniu zależy od sprawnego powonienia. (PAP)
zbw/ ula/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
