Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
19.09.2013 aktualizacja 19.09.2013

Ważne znaleziska na podlaskim grodzisku

Świetnie zachowane pozostałości wału obronnego z przełomu XIV i XV w. odkryli archeolodzy w czasie wykopalisk w Surażu na krawędzi tzw. Góry Królowej Bony od strony Narwi – poinformował PAP Dariusz Krasnodębski z Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie.

"Związany on jest zapewne z budową litewskiego zamku obronnego, powstałego około roku 1390, w związku z groźbą najazdu krzyżackiego na teren Podlasia” – wyjaśnia szef badań.

Umocnienia usypano z gliny, utwardzanej co kilkadziesiąt centymetrów poprzez wypalanie gałęzi i chrustu. Prawie 3-metrowej wysokości nasyp podwyższono drewnianym płotem, po którym pozostały potężne pale. Archeolodzy natknęli się na dużą ilość polepy, co wskazuje na to, że cała konstrukcja oblepiona była dodatkowo gliną. Natomiast od strony majdanu, czyli wewnętrznego dziedzińca, wał wzmocniono belkami, które zabezpieczały przed osypywaniem się ziemi do wnętrza grodu.

W warstwach pochodzących z tego samego okresu badacze znaleźli kilkaset fragmentów glinianych naczyń oraz liczne kości zwierzęce i ości. „Ceramika nosi cechy niespotykane w materiale z terenu Podlasia, co wydaje się potwierdzać tezę o litewskim pochodzeniu zamieszkującej tu załogi” – uważa Krasnodębski.

Pod warstwami późnośredniowiecznymi archeolodzy odkryli relikty osadnictwa z XII w. Tym samym udowodniono, że również wówczas miejsce to pełniło funkcje obronne, czego dowodem jest częściowo zniwelowany ziemny wał obłożony kamieniami. W jego sąsiedztwie natrafiono na piec kopułkowy o konstrukcji kamienno-glinianej. Towarzyszyła mu prażnica, służąca do suszenia zboża oraz rozrzucone na klepisku podłogi liczne fragmenty naczyń i kości zwierzęce.

„O tym, że w tym okresie na terenie grodu, inaczej niż to miało miejsce w czasach +litewskich+, zamieszkiwały całe rodziny, świadczą znaleziska glinianych przęślików, szklanych koralików, szydła kościanego oraz brązowego kabłączka skroniowego” – mówi kierownik prac.

Pochodząca z tej warstwy ceramika różni się od tej, którą znaleziono w poprzednich latach podczas badań przeprowadzonych na terenie osady przygrodowej. Odkryto wówczas nawarstwienia kulturowe sięgające X w. Zdaniem naukowców może to wskazywać, iż gród wybudowano w sąsiedztwie istniejącej już wsi i stanowi element akcji kolonizacyjnej prowadzonej na terenie Podlasia przez władców mazowieckich i ruskich. Jak przypuszczają badacze, do jego zasiedlenia sprowadzono z zewnątrz załogę, która stanowiła element obcy kulturowo i, być może, etnicznie dla mieszkańców podgrodzia.

„Badania grodziska suraskiego rzucają nowe światło na etapy zasiedlenia północno-wschodniej Polski i pozwolą odpowiedzieć na szereg ważnych pytań, związanych z przynależnością polityczną tych ziem we wczesnym średniowieczu. Rozszerzają także naszą wiedzę dotyczącą średniowiecznego budownictwa obronnego na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego, do którego należała wówczas ta część Podlasia” – kończy Krasnodębski.

Badania przeprowadzono podczas dwóch wakacyjnych miesięcy. Prace są finansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach polsko-litewskiego projektu badawczego „Suraż i Liškiava - średniowieczne ośrodki władzy na pograniczu Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego”, kierowanego przez Dariusza Krasnodębskiego.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

szz/ agt/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024