Michael Levitt - badacz białek i DNA, wielbiciel palmtopów

Michael Levitt został tegorocznym laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie chemii wspólnie z Martinem Karplusem i Ariehem Warshelem za prace nad komputerowych symulacjami złożonych systemów chemicznych.

"Zadziwiające jest, że proste połączenie oddziaływań między atomami i równań Newtona opisujących ruch pozwala nam przewidywać złożone zachowanie ciekłej wody, zmieszanych roztworów, peptydów, białek i kwasów nukleinowych. Symulacja zachowania molekuł wymaga znaczących mocy obliczeniowych, ale komputery rozwijają się na tyle gwałtownie, że obliczenia na najwyższym poziomie można wykonać na niedrogim sprzęcie. (...) Nie ma powodu przypuszczać, że zbliżamy się do kresu możliwości symulacji. Im bardziej zwiększają się możliwości komputerów i im lepiej potrafimy porównywać wyniki symulacji z doświadczeniami, tym bardziej zbliżamy się do modelowania rzeczy tak złożonych jak wielkie białka, kompleksy białek z kwasami nukleinowymi a nawet rybosom, składający się z pół miliona atomów" - pisze chemik na swojej stronie internetowej w Stanford University School of Medicine (USA), gdzie pracuje do 1987 r.

Na tej samej stronie zresztą nie tylko zamieszcza przebieg swojej kariery naukowej i opis zainteresowań badawczych, ale dzieli się też miłością do swojego palmtopu, którego funkcje i wrażenia z ich używania szczegółowo opisuje, np. aparat fotograficzny okazał się bardziej przydatny niż się spodziewał, a transmisja danych WiFi, mniej przydatna. Sporo miejsca poświęca też kolejnym swoim laptopom. Trzecią pozycją w rubryce "zainteresowania" są... granty. W niej zamieszcza autorski poradnik ubiegania się o fundusze na badania.

Michael Levitt ma obywatelstwo brytyjskie, izraelskie i amerykańskie. Urodził się 9 maja 1947 r. w Pretorii w RPA. Studiował fizykę w King\'s College London. Później podjął pracę w Cambridge w Gonville and Caius College, gdzie w 1971 r. zrobił doktorat. Wcześniej jednak zetknął się ze współlaureatem Nobla - Ariehem Warshelem. Było to w 1970 r. w miejscowości Rehovot w Izraelu, w instytucie naukowym Weizmanna (Weizmann Institute of Science). Arieh Warshel robił tam doktorat, a Levitt przyjechał w ramach wymiany asystenckiej.

"Instytut posiadał potężny komputer. Nosił on nazwę zaczerpniętą z żydowskich legend - Golem. Z pomocą Golema Arieh Warshel i Michael Levitt stworzyli przełomowy program. Umożliwiał on tworzenie modeli wszystkich cząsteczek chemicznych" - opisuje Komitet Noblowski na swojej stronie internetowej.

Później, po uzyskaniu przez Levitta doktoratu, obaj uczeni ponownie się spotkali i kontynuowali wspólną pracę. Marzyli o stworzeniu symulacji reakcji z udziałem enzymów, czyli białek, które zarządzają reakcjami chemicznymi w żywych organizmach. W 1976 r. udało im się to. Opublikowali pierwszy komputerowy model reakcji enzymatycznej. Aby tego dokonać, musieli uwzględnić zarówno prawa fizyki klasycznej, jak i mechaniki kwantowej.

Dziś Levitt sam jest gospodarzem laboratorium na Stanfordzie, gdzie przyjmuje młodych utalentowanych badaczy. Wśród nich wymienia Stevena Brennera i Golana Yonę, którzy stworzyli własne bazy danych pozwalające gromadzić i analizować informacje o cząsteczkach chemicznych kluczowych dla życia - np. DNA i białkach.

Wśród najważniejszych swoich celów badawczych nowy noblista wymienia zrozumienie zasad rządzących przestrzenną strukturą cząsteczek biologicznych. Te "oryginalne", stworzone przez naturę mają swój określony unikatowy kształt, utrzymywany przez "dobrze ukształtowane wiązania tlenowe i ładnie wyważone oddziaływania hydrofobowe". Białka wytworzone syntetycznie zwykle nie są takie same, chociaż składają się z tych samych atomów. Od dawna celem biologów i biochemików jest poznanie i kopiowanie naturalnych struktur. Wszyscy oni posługują się komputerowymi symulacjami. (PAP)

ula/ agt/