Resort nauki przygotowuje "Pakt na rzecz Horyzontu 2020"

Horyzont 2020 to unijny program ramowy na rzecz badań naukowych i innowacji. Jego siedmioletni budżet na lata 2014-2020 wyniesie prawie 80 mld euro. Zastępuje on tzw. 7. Program Ramowy ds. badań (7 PR), którego budżet na lata 2007-2013 wynosił 53 mld euro, a w którym polscy naukowcy wypadli bardzo słabo.

Biorąc pod uwagę liczbę projektów zrealizowanych z 7 PR oraz kwotę uzyskanego dofinansowania, jesteśmy na 13.-14. miejscu w Unii Europejskiej. Jednak mierząc odsetek naukowców, biorących udział w 7 PR, plasujemy się na 28. miejscu wśród krajów UE. Mamy 64 tys. naukowców, ale tylko 2 proc. z nich było zaangażowanych w projekty 7 PR.

\"Horyzont 2020 to największy w historii Polski i Europy program badawczy. To szansa dla Polski na rozwój społeczny i gospodarczy. To też szansa dla polskich naukowców, by prowadzili ważne i ciekawe badania, by włączali się w międzynarodowe projekty. Musimy zrobić wszystko, by te możliwości wykorzystać - wiedząc, jak słabo wykorzystaliśmy środki z 7. Programu Ramowego (7 PR)\" - powiedziała PAP minister nauki i szkolnictwa wyższego Lena Kolarska-Bobińska.

\"Musimy zmobilizować całe środowisko: ministerstwo, nasze agencje - Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, uniwersytety oraz instytuty. Bez pospolitego ruszenia wszystkich zainteresowanych to się po prostu nie uda\" - dodała.

Podczas konferencji \"Horyzont 2020: wyzwania i szanse dla polskiej nauki\", która w czwartek odbędzie się w Warszawie, minister nauki chce przedstawić plan aktywizowania polskich badaczy do wykorzystania funduszy unijnych, który określa jako \"Pakt na rzecz Horyzontu 2020\". \"Przedstawimy własne pomysły, posłuchamy zagranicznych doświadczeń, propozycji NCN i NCBR. Chciałabym wspólnie z rektorami i dyrektorami instytutów podpisać +Pakt na rzecz Horyzontu 2020+\" - podkreśliła minister nauki.

W ramach paktu doceniani mają być naukowcy i instytucje, które starały się o granty, nawet jeśli ich nie uzyskały. Ministerstwo wspólnie z Komitetem Ewaluacji Jednostek Naukowych pracuje nad nowymi zasadami oceniania instytucji naukowych, tak by uwzględniły one m.in. pozyskane przez daną jednostkę granty. \"Przygotowujemy też krajowe i regionalne punkty kontaktowe nie tylko do informowania o konkursach Horyzontu, ale też wprowadzenia systemu mentoringu. Poprosiliśmy nasze agencje - głównie NCN - o zidentyfikowanie najsilniejszych zespołów naukowych w Polsce, które mają szanse na finansowanie z UE. Te zespoły mogłyby liczyć na indywidualne wsparcie w przygotowaniu wniosków do Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC)\" - powiedziała minister.

Przypomniała, że resort wprowadził już program \"Granty na granty\", wspierający finansowo jednostki naukowe realizujące projekty w ramach programu badawczego Unii Europejskiej. Obecnie przygotowywany jest też portal informujący o zasadach konkursów programu Horyzont.

\"Zakończył się 7. Program Ramowy, więc jest to dobry moment na podsumowanie, co się udało, co się nie udało, a przede wszystkim, jakie bariery utrudniały Polakom starania o europejskie pieniądze\" - podkreśliła Kolarska-Bobińska.

Jak wyjaśniła, do tej pory polskim naukowcom w staraniach o granty przeszkadzały pewne bariery psychologiczne. \"Trzeba o tym głośno mówić. Środowisko polskich naukowców nie jest obeznane z kulturą grantową. Trzeba umieć napisać grant, umieć zaplanować badania, to wymaga przygotowania. W efekcie tylko 10 proc. polskich naukowców stara się o granty, nie tylko te międzynarodowe, a to znaczy, że nasz naukowy potencjał jest w dużej mierze uśpiony\" - zaznaczyła.

Bardzo wielu naukowców nie wie, gdzie szukać informacji o konkursach grantowych. Naukowcy narzekają też, że ubieganie się o granty wymaga dużo wysiłku. Dlatego - jak mówi minister - może trzeba się zastanowić, czy nie zmniejszyć takim uczonym obciążenia dydaktycznego. \"To też będzie nasza propozycja do dyskusji i wierzę, że uczelnie zechcą ją rozważyć\" - dodała.

Wielu badaczy podkreśla, że nie ma wsparcia administracyjnego i organizacyjnego ze strony swoich uczelni. \"Wiele uniwersytetów już zaczęło organizować całe zespoły wspierające naukowców. Zatrudniają osoby, które pomagają naukowcom wypełnić wniosek grantowy. Jednak wiele uczelni wciąż tego nie robi i to trzeba zmienić. Uczelnie, które nie zainwestują w takie rozwiązania, niczego nie osiągną\" - zaznaczyła minister.

Konferencja \"Horyzont 2020: wyzwania i szanse dla polskiej nauki\" rozpocznie się w czwartek 22 maja o godz. 10 w Muzeum Historii Żydów Polskich.

PAP - Nauka w Polsce, Ewelina Krajczyńska

ekr/ krf/ gma/