Polscy archeolodzy ze skanerami 3D na Ukrainie
Trójwymiarową dokumentację unikatowego kamieniołomu Pisky koło Szczyrca na zachodniej Ukrainie i ruin obserwatorium astronomicznego im. Józefa Piłsudskiego na górze Pop Iwan wykonuje zespół naukowców z Pracowni Skanerów 3D Instytutu Archeologii UW.
Pierwszy z wymienionych projektów w kamieniołomie Pisky realizowany jest wspólnie z Wydziałem Geologii UW pod kierunkiem prof. UW dr. hab. Macieja Bąbla przy współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki.
"W nieczynnym kamieniołomie dochodzi do zmian objętości skał anhydrytowych w wyniku ich uwadniania i przechodzenia w gips w strefie wietrzenia. Wówczas następują wybrzuszenia skał, w wyniku czego powstaje pusta przestrzeń wewnątrz kopuły, czyli tzw. jaskinie z pęcznienia – wyjaśnia PAP Janusz Janowski z Pracowni Skanerów 3D. – Proces tworzenia się jaskiń z pęcznienia nie był do tej pory szczegółowo dokumentowany i badany, jest rzadko obserwowany w przyrodzie”.
Niektóre z kopuł w ukraińskim kamieniołomie mierzą kilka metrów wysokości i kilkanaście metrów średnicy. Proces jest niezwykle dynamiczny i szybki - jaskinie te "pęcznieją" do momentu całkowitego uwodnienia anhydrytu, po czym ulegają zawaleniu.
"Udokumentujemy kamieniołom skanerem laserowym, co pozwoli na ilościowe scharakteryzowanie i rozpoznanie tego geologicznego fenomenu" – wyjaśnia Janowski.
Po zakończeniu pomiarów archeolodzy przeniosą się ze sprzętem pomiarowym do ruin obserwatorium astronomicznego im. Józefa Piłsudskiego górze Pop Iwan w paśmie Czarnohory, również na Ukrainie. Konstrukcję oddano do użytku w 1938 roku. Było to wspólne przedsięwzięcie Ligi Ochrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Zasadniczym zadaniem stacji były pomiary meteorologiczne – główną instytucją finansującą utrzymanie budynku był Państwowy Instytut Meteorologiczny, jednak wydzielono część dla obserwacji astronomicznych. W 1941 stacja została opuszczona i od tego momentu ulega ruinie.
Obecne pomiary 3D wykonywane są w ramach ukraińsko-polskiego projektu - Uniwersytet Warszawski współpracuje z Przykarpackim Uniwersytetem Narodowym im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankowsku. Przedsięwzięcie jest realizowane dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt odbudowy obserwatorium jest częścią szerszej koncepcji utworzenia w tym miejscu Międzynarodowego Centrum Spotkań Młodzieży Akademickiej w ukraińskich Karpatach. Przedsięwzięciu patronują prezydenci Polski i Ukrainy.
PAP - Nauka w Polsce
szz/ agt/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
