Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
09.09.2014 aktualizacja 09.09.2014

Pierwsze efekty programu poszukiwania żydowskich nagrobków

W sierpniu w ramach „Projektu Matzeva” grupa studentów z Uniwersytetu Warszawskiego przeprowadziła pilotażowe badania terenowe na Mazurach oraz Podlasiu. Oprócz odnalezienia szeregu macew studenci natrafili na wyjątkowo dobrze zachowany zwój przedwojennej Tory.

„Projekt Matzewa” realizowany jest pod patronatem fundacji „From The Depths”, która działa w Polsce, Izraelu oraz USA. Jego celem jest przywrócenie pamięci ponad 1200 cmentarzy żydowskich oraz milionów macew, czyli nagrobków. Kluczowym zadaniem projektu jest znalezienie macew, które użyto wtórnie w strukturach miast i budynkach.

Jak poinformowała Lena Klaudel, koordynator przedsięwzięcia, pilotażowe badania terenowe trwały siedem dni. Obejmowały miejscowości w woj. warmińsko-mazurskim oraz podlaskim. Wzięli w nich udział studenci z Instytutu Archeologii, Dziennikarstwa oraz Historii Sztuki z Uniwersytetu Warszawskiego. Do akcji włączyła się również Pracownia Skanerów 3D Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Żacy przeprowadzali wywiady z lokalnymi mieszkańcami, pozyskując informacje na temat historii cmentarzy żydowskich oraz lokalizacji macew. Dodatkowo studenci otrzymywali cenne informacje dotyczące historii Żydów w danej miejscowości, dotychczas niezidentyfikowanych grobów masowych i pamiątek. W samym Giżycku studenci znaleźli sześć fragmentów macew, które znajdowały się przy pl. Targowym oraz dwie macewy znajdujące się w rękach prywatnych. Nagrobki zadokumentowano i przekazano muzeum regionalnemu w Węgorzewie. Z kolei z miejscowości Pisz pozyskano macewę wykorzystywaną jako koło szlifierskie.

Natomiast w dwóch miejscowościach: Ryn oraz Wiżajny planowane są podwodne badania w celu potwierdzenia informacji od lokalnych mieszkańców dotyczących wrzucenia macew na dno jeziora.

Organizatorzy akcji uruchomili specjalny telefon i adres e-mail, na które w ciągu ostatnich trzech tygodni otrzymali 30 zgłoszeń z całej Polski o macewach użytych jako materiał budowlany. Teraz koordynatorzy projektu opracowują bazę danych, pogłębiają badania i gromadzą dokumentację, aby w najbliższym czasie przeprowadzać interwencje w zgłoszonych lokalizacjach.

Efektem realizacji projektu jest również odkrycie przez Joannę Kopacką i Bartka Krzyżewskiego z fundacji „From the Depths” zwoju przedwojennej Tory, ocalonego przez polską rodzinę i przechowywanego przez 75 lat.

„Odnalezienie Tory lub choćby jej najmniejszego fragmentu jest niezwykłym wydarzeniem. W judaizmie Tora posiada najwyższą wartość duchową oraz jest symbolem kontynuacji i przekazu pomiędzy pokoleniami. Tora odnaleziona w Filipowie zostanie po jej odrestaurowaniu przekazana na ręce Knesetu w uroczystej gali z udziałem polityków i ocalałych z Holokaustu z całego świata” - mówi Jonny Daniels, założyciel i prezesa fundacji „From the Depths”.

Tora trafiła w ręce polskiej rodziny tuż po rozpoczęciu II wojny światowej na przechowanie na prośbę deportowanych Żydów, którzy w większości zostali wywiezieni do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Treblince. Jak informują koordynatorzy akcji, mieszkające od pokoleń w podlaskim Filipowie małżeństwo przyjęło z entuzjazmem informację o możliwości przekazania Tory na ręce fundacji „From the Depths”.

Partnerami „Projektu Matzewa” są Żydowski Instytut Historyczny oraz Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich. W zakresie konsultacji merytorycznej projekt wspiera Wydział Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Szczegółowe informacje o przedsięwzięciu znajdują się na stronie: http://www.matzeva.org/

PAP - Nauka w Polsce

szz/ mrt/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024