Nauka dla Społeczeństwa

29.03.2024
PL EN
23.10.2014 aktualizacja 23.10.2014

Zaobserwowano kilkaset komet w innym układzie planetarnym

Komety okrążające gwiazdę Beta Pictoris. Źródło: Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO). Komety okrążające gwiazdę Beta Pictoris. Źródło: Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).

Francuski zespół astronomów zbadał prawie 500 komet okrążających gwiazdę Beta Pictoris i odkrył, że należą do dwóch osobnych rodzin tych obiektów. O odkryciu poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO), którego teleskopem wykonano obserwacje. Wyniki ukażą się w czasopiśmie naukowym „Nature”.

Beta Pictoris to młoda gwiazda znajdująca się 63 lata świetlne od nas. Jej wiek astronomowie oceniają na 20 milionów lat (dla porównania: wiek Słońca to około 4,6 mld lat). Gwiazdę otacza wielki dysk materii oraz system planetarny. W analogii do nazywania planet pozasłonecznych terminem „egzoplanety”, pozasłoneczne komety można określić jako „egzokomety”.

Od około 30 lat astronomowie badają zmiany światła docierającego od układu Beta Pictoris, co do których istniały podejrzenia, że zostały spowodowane przechodzeniem egzokomet przed gwiazdą. Samych komet w tym układzie nie da się zaobserwować obecnie dostępnymi technikami i instrumentami, gdyż są to ciała zbyt małe, o rozmiarach rzędu pojedynczych kilometrów. Jednak komety charakteryzują się wytwarzaniem długiego warkocza gazu i pyłu, który może mieć wiele tysięcy kilometrów. Warkocz absorbuje część światła gwiazdy i dzięki temu dokładne analizy spektroskopowe mogą ujawnić obecność komety.

Aby zbadać egzokomety, zespół naukowców kierowany przez Flaviena Kiefera (IAP/CNRS/UPMC) przeanalizował ponad 1000 obserwacji z lat 2003-2011, które wykonano za pomocą spektrografu HARPS na 3,6-metrowym teleskopie ESO w Obserwatorium La Silla w Chile.

Do dokładnych badań wybrano grupę 493 egzokomet, z których część była obserwowana po kilka razy, albo w ciągu obserwacji trwających po kilka godzin. Udało się zmierzyć prędkości i rozmiary obłoków gazu związanych z kometami, a nawet ustalić niektóre parametry orbit, takie jak kształt, orientacja orbity i odległość od gwiazdy.

Wyniki wskazują na istnienie dwóch rodzin egzokomet w układzie Beta Pictoris. Pierwszy rodzaj ma różnorodne orbity i charakteryzuje się słabą aktywnością, małą produkcją gazu i pyłu. Populację tę można nazwać „starą”, gdyż prawdopodobnie obiekty wyczerpały swoje zasoby podczas wielu wcześniejszych przejść w pobliżu gwiazdy. Z kolei egzokomety z drugiej rodziny to obiekty aktywne i posiadające bardzo podobne do siebie orbity. Sugeruje to, że mogły powstać niedawno z rozpadu jakiegoś większego ciała.

W systemie Beta Pictoris wiadomo o istnieniu dużej planety w odległości około miliarda kilometrów od gwiazdy. Z kolei parametry orbit komet sugerują, że są związane tzw. rezonansem orbitalnym z planetą odległą o 700 milionów kilometrów od gwiazdy, czyli bliżej niż znana planeta.

Badania układu Beta Pictoris pozwolą astronomom lepiej zrozumieć początki naszego własnego układu planetarnego, w którym znajduje się Słońce, Ziemia i inne planety. (PAP)

cza/ krf/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024