Naukowcy coraz bliżej opracowania szczepionki antynikotynowej

Badania nad stworzeniem szczepionki przeciw nikotynie są prowadzone już od wielu lat i do tej pory nie przyniosły zadowalających rezultatów. Jednak amerykańscy naukowcy z The Scripps Research Institute mogą przyczynić się do zmiany tej sytuacji. Badacze zaproponowali nowy typ szczepionki, której działanie opiera się na wykorzystaniu haptenów (antygenów resztkowych) tylko jednej z dwóch wersji cząsteczki nikotyny i dowiedli, że wywołuje ona silną odpowiedź systemu immunologicznego u szczurów.

Okazało się, że krytycznym elementem szczepionki, stanowiącym o jej efektywności, jest struktura cząsteczek nikotyny. Cząsteczka nikotyny może mieć dwie wersje będące swoimi lustrzanymi odbiciami: lewostronną (występującą w przytłaczającej większości produktów tytoniowych) i prawostronną. Dotychczasowe szczepionki antynikotynowe miały na celu stymulację produkcji antygenów w reakcji na obie wersje nikotyny i posiadały niską skuteczność – działały tylko u 30 proc. pacjentów. Nowa szczepionka składa się tylko z lewostronnych haptenów nikotyny.

Na potrzeby badania naukowcy przygotowali trzy rodzaje szczepionek zawierających tylko lewostronne hapteny, tylko prawostronne hapteny lub mieszankę obu typów cząsteczek. Następnie przez 42 dni trzy razy dziennie wstrzykiwali poszczególne preparaty gryzoniom eksperymentalnym.

Analizy krwi wykazały, że lewostronne hapteny prowokowały najsilniejszą odpowiedź układu odpornościowego. Po zastosowaniu tej szczepionki organizmy zwierząt zaczynały produkować 4 razy więcej antygenów niż po użyciu wersji składającej się wyłącznie z haptenów prawostronnych.

„To pokazuje, że przyszłe szczepionki powinny celować w wersję lewostronną” – mówi Jonathan Lockner, współautor badania.

Z założenia szczepionki antynikotynowe mają przeciwdziałać uzależnieniu od nikotyny poprzez pobudzenie produkcji antygenów, które przyczepiając się do cząsteczek nikotyny, zapobiegają ich przedostaniu się do ośrodkowego układu nerwowego i w konsekwencji uniemożliwiają stymulację układu nagrody w mózgu. Palacz nie odczuwa przyjemności podczas palenia papierosa, więc istnieje mniejsze ryzyko, że uzależni się od nikotyny, a jeśli na to już za późno, szczepionka może ułatwić mu zarzucenie niezdrowego nawyku.

„Nasze badanie daje nadzieję na opracowanie szczepionki antynikotynowej, która pozytywnie przejdzie próby kliniczne” – podsumowuje Kim Janda, jeden z badaczy. (PAP)

ooo/ krf