Prof. Henryk Samsonowicz doktorem honoris causa UJ

Prof. Samsonowicz otrzymał godność UJ w szczególności za wybitne osiągnięcia w „badaniach historycznych nad miastami, społeczeństwem i gospodarką Polski i Europy średniowiecznej". A także za: "reprezentowanie polskiej nauki historycznej na forum międzynarodowym; rozległą działalność publiczną na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i zaangażowanie w budowę ustroju demokratycznego; wielki wkład w organizację nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce oraz za jego szeroką popularyzację wiedzy historycznej w polskim społeczeństwie”.

"Nie ukrywam dużej radości, że doceniona została nauka historyków. Nie wszędzie i nie zawsze jest dostrzegana pamięć o przeszłości państwa i narodu” – mówił prof. Samsonowicz. Powołując się na myśli św. Augustyna dodał, że pamięć, a więc historia, jest wielką siłą, odgrywającą znaczącą rolę w tworzeniu wspólnot – m.in. rodzinnej, sąsiedzkiej, ideologicznej, narodowej, państwowej, i tej najszerszej wspólnoty – ogólnoludzkiej; a dzięki wspólnotom między ludźmi można mówić o „człowieku mądrym”.

Prof. Samsonowicz przyznał, że nadanie mu doktora honoris causa UJ ma dla niego znaczenie też z kilku innych powodów.

Po pierwsze – tytuł otrzymuje od najstarszej uczelni w kraju, która stanowi „symbol nauki w Polsce, ale też w światowej wspólnocie wiedzy stanowiącej bardzo istotny wyznacznik współczesnej cywilizacji”.

Po drugie, godność odbiera w Krakowie – mieście, które zajmuje szczególne miejsce w dziejach Polski, którego ulice i place są tłem tak ważnych wydarzeń, jak m.in. koronacje polskich władców, walk ze Szwedami, insurekcji kościuszkowskiej, odrodzenia Polski po I wojnie światowej. Po trzecie, tytuł oznacza dla profesora „przyjęcie go w poczet historyków, których dorobek stanowi kamienie milowe w polskiej historiografii”.

Rektor UJ prof. Wojciech Nowak określił uhonorowanego nie tylko wielkim uczonym, ale i "pomnikiem – człowiekiem, który w naszej 25-letniej wolności odegrał bardzo istotną rolę”. „Pamiętamy lata, kiedy jeszcze wolności nie było. Słowa, postawa wypowiedzi pana profesora i komplikacje życiowe z tym związane były bardzo mocnym impulsem dla wszystkich, którzy demokrację mieli w sercu” – podkreślił rektor.

W laudacji historyk prof. Krzysztof Ożóg przypomniał sylwetkę, przebieg kariery i zasługi prof. Samsonowicza. Zwrócił uwagę, że „jest on znakomitym ambasadorem polskiej nauki na międzynarodowym forum i od kilkudziesięciu lat należy do europejskiej czołówki badaczy średniowiecza”.

„Znakomite pióro, błyskotliwa myśl, oryginalne ujęcie, umiłowanie i rzetelna analiza źródeł oraz procesów historycznych, niezwykle szerokie horyzonty i obszary badań to tylko niektóre z najważniejszych cech naukowej twórczości Henryka Samsonowicza. Z niezwykłą pasją popularyzuje historię z zachowaniem wysokich standardów naukowych” – mówił prof. Ożóg. Przypomniał, że to prof. Samsonowicz był pomysłodawcą i organizatorem w 1975 r. pierwszej olimpiady historycznej dla uczniów szkół średnich.

Prof. Ożóg zwrócił też uwagę na zasługi pozanaukowe historyka, który w latach 80. XX w. zaangażował się w działalność opozycyjną. W 1989 r. uczestniczył w rozmowach Okrągłego Stołu po stronie solidarnościowej i wszedł do pierwszego niekomunistycznego rządu Tadeusza Mazowieckiego, kierując Ministerstwem Edukacji Narodowej do stycznia 1991 r. Zapoczątkował wtedy rozwój szkolnictwa prywatnego i przyczynił się do wprowadzenia nauczania religii do szkół. Za tę działalność na rzecz Polski otrzymał wysokie odznaczenia, m.in. Order Orła Białego.

Na dorobek naukowy prof. Samsonowicza składa się ok. 900 publikacji, w tym ponad 20 książek. Całą swoją karierę związał z Uniwersytetem Warszawskim. Zasiada w licznych towarzystwach naukowych w kraju i za granicą, m.in. należy do PAN i do PAU. Tytuły doktora honoris causa przyznało mu szereg polskich i zagranicznych uczelni.

Prof. Henryk Samsonowicz 1930 r. w Warszawie. Jest obecnie najmłodszym doktorem honoris causa UJ. (PAP)

bko/ par/