Starsi PAN-owie

Podczas Zgromadzenia Ogólnego PAN (pisałam wtedy o wyborach nowego prezesa PAN) czułam się trochę nie na miejscu. Nie tylko dlatego, że nie jestem (i, cóż, nigdy nie będę) członkiem krajowym PAN. Nie pasowałam tam też wiekiem, ani płcią. Może był to jedynie błąd w mojej percepcji? Albo może w ostatnim Zgromadzeniu Ogólnym nie brała udziału reprezentatywna grupa jego członków?

Z ciekawości porównałam moje odczucia z danymi ze strony PAN. Spisałam roczniki urodzin (bez dokładnych dat urodzin, wybaczcie) wymienionych tam członków rzeczywistych oraz członków korespondentów PAN, którzy przecież, jako członkowie krajowi PAN, uczestniczą z głosem stanowiącym w pracach Zgromadzenia Ogólnego PAN.

Wyszło mi, że średnia wieku członków rzeczywistych PAN - a jest ich na stronie PAN wymienionych 180 - wynosi ok. 81,2 lat. Pośród nich znalazłam zaledwie jednego badacza, który ma (rocznikowo) mniej niż 60 lat, a tylko 20 osób miało poniżej 70 lat. Za to aż 116 członków rzeczywistych PAN ma 80 i więcej lat.

Policzyłam też, ile kobiet ma status członka rzeczywistego PAN. Mimo, że wymienię je wszystkie z nazwiska, to ten akapit wcale nie będzie taki długi: to neurolog prof. Irena Hausmanowa-Petrusewicz, zootechniczka prof. Teresa Żebrowska, historyczka literatury prof. Maria Janion oraz prawniczka prof. Ewa Łętowska. Te cztery kobiety stanowią trochę ponad 2 proc. członków rzeczywistych PAN. Jest ich więc w tym gremium 45 razy mniej niż mężczyzn.

Troszkę inaczej - jeśli chodzi o wiek i o płeć - kształtują się proporcje wśród członków korespondentów PAN, których na stronie Akademii wymienionych jest 149. Średnia wieku tych naukowców - jak mi wyszło z obliczeń - wynosi ok. 68 lat. Spośród tych osób 23 nie ukończyły 60 lat, a tylko 14 ma osiemdziesiąt lat lub więcej. Tu jest też więcej kobiet - wśród członków korespondentów wyszukałam 13 pań, co stanowi prawie 9 proc. tego gremium.

Wypada jeszcze wyliczyć średnią dla wszystkich członków krajowych PAN (czyli członków rzeczywistych łącznie z korespondentami PAN). W ten sposób będziemy mieć lepszy obraz o tym, kto zasiada w Zgromadzeniu Ogólnym PAN. Wśród 329 członków krajowych średnia wieku wynosi 75,3 lat. 5 proc. członków krajowych to kobiety. Prawie 40 proc. to naukowcy 80-letni i starsi, a prawie 8 proc. to osoby przed sześćdziesiątką.

W skrytości ducha mam nadzieję, że gdzieś w obliczeniach popełniłam błąd albo że dane na stronie PAN są nieaktualne. Na wszelki wypadek pod artykułem wrzucam więc moje kalkulacje.

Przypomnę jeszcze, że zgodnie z ustawą o PAN wszyscy członkowie Akademii są wybierani przez Zgromadzenie Ogólne Akademii spośród uczonych, którzy wyróżniają się szczególnym dorobkiem naukowym i autorytetem w środowisku naukowym oraz posiadają nieposzlakowaną opinię. Liczbę członków krajowych Akademii ustalono na maksymalnie 350 osób, a członkostwo Akademii (przy pewnych wyjątkach) jest dożywotnie.

Członek krajowy Akademii, który ukończył 70. rok życia, otrzymuje status członka-seniora i może brać udział w pracach Akademii bez biernego prawa wyborczego w ramach funkcji, które są wykonywane na podstawie stosunku pracy, oraz nie może brać udziału w pracach rad kuratorów.

Ludwika Tomala