Nauka dla Społeczeństwa

19.03.2024
PL EN
12.07.2015 aktualizacja 12.07.2015

Mewa to czy rybitwa?

Fot. Fotolia Fot. Fotolia

Wybrzeże Bałtyku to ważny szlak wędrówek ptaków. W okresie letnim, podczas urlopów i wakacji możemy obserwować wiele gatunków. Jak się nazywają, co mają w zwyczaju, czy charakteryzuje je coś wyjątkowego? Zacznijmy od odróżnienia mew od rybitw, w czym pomoże nam rozmówca serwisu PAP - Nauka w Polsce, Piotr Zieliński ze Stacji Ornitologicznej Muzeum Instytutu Zoologii PAN na Wyspie Sobieszewskiej.

„Wszystkie gatunki rybitw są mniejsze od mew. Różnią się między innymi kształtem skrzydła, które u rybitw jest zaostrzone, a u mew zaokrąglone. Kolejną różnica jest kształt ogona, który u większości rybitw jest wcięty. Zewnętrzne sterówki są dłuższe od środkowych, ogony mew są zawsze zaokrąglone” - wylicza Zieliński.

Odmienny sposób zdobywania pokarmu zdecydował o tym, że dziób rybitwy nie przypomina dzioba mewy. U rybitw jest on długi i zaostrzony, a u mew zawsze krótszy, grubszy, masywniejszy. Rybitwy to, jak sama nazwa wskazuje, drapieżniki żywiące się głównie rybami. Dziób służy im do aktywnego polowania. Rzucają się do wody i chwytają głównie młode lub niewielkie ryby. Niektóre z tych ptaków, np. rybitwa czarna, żywią się też owadami chwytanymi na siedliskach wodnych, np. nad jeziorem.

Mewy najczęściej żywią się tymi rybami, które albo są już martwe, albo pływają pod powierzchnią. Choć są padlinożercami, to żywią się również ptakami, pisklętami innych gatunków mew. Nie gardzą tez pokarmem pochodzenia antropolgicznego, czyli po prostu wyjadają resztki z koszy. Rybitwom jest obcy taki proceder.

„Najbardziej ciekawe, jeśli chodzi o rybitwy jest to, że podejmują one wędrówkę na zimowiska do Afryki. Niektóre docierają nawet do Afryki Południowej, czyli bardzo daleko. Mewy są bardziej osiadłe, jeżeli podejmują wędrówkę, to odbywa się ona na krótszych dystansach. Część ptaków zimuje w zachodniej Europie, w basenie Morza Śródziemnego. Są to krótkodystansowi migranci, w odróżnieniu od dalekodystansowych rybitw” - tłumaczy Zieliński.

Mewy śmieszki, czarnogłowe, małe, srebrzyste, siwe, żółtonogie – te grupy można podzielić na gatunki lęgowe w Polsce i nielęgowe w Polsce. Wśród takich, które nie lęgną się w Polsce, jest mewa siodłata. Gniazduje ona na Północy, w Skandynawii - tam odbywa lęgi, ale zimę spędza na Zatoce Gdańskiej, czy nawet na śródlądziu. Również mewa mała rzadko gniazduje w Polsce. Ciekawym gatunkiem jest mewa czarnogłowa, która relatywnie od niedawna gniazduje w Polsce. Pierwszy taki lęg został stwierdzony w 1981 r. Pierwotnie ptaki tego gatunku gniazdowały w basenie Morza Czarnego i Kaspijskiego, ostatnio rozprzestrzeniły się na całą Europę. Obecnie w Polsce gniazduje około 90 par mewy czarnogłowej.

„Ptaki są obrączkowane, stąd wiemy, w jakim kierunku odbywa się ekspansja tego gatunku. Jeżeli ktoś nad Morzem Czarnym zaobrączkował pisklę mewy czarnogłowej, to pozwala nam to zorientować się, że już jak dorosła zagnieździła się w Polsce, we Francji czy w Niemczech” - mówi Zieliński.

Zdaniem ornitologa, intrygującą rybitwą jest rybitwa czubata. Jedyna w Polsce kolonia lęgowa tego gatunku znajduje się na Zatoce Gdańskiej w rejonie ujścia Wisły na łasze koło Wyspy Sobieszewskiej. Normalnie gatunek ten odbywa lęgi na południu Europy, w basenie Morza Czarnego i Kaspijskiego. Inne gatunki rybitw poza rybitwą wielkodziobą występują mniej więcej równomiernie w Polsce, a rybitwa czubata tylko nad Zatoką Gdańską.

Na Wyspie Sobieszewskiej są najlepsze warunki do obserwacji ornitologicznych. Jak wyjaśnia Zieliński, przebiega tu szlak wędrówkowy ptaków. Zwykle ptaki wędrują wzdłuż wybrzeży morskich i koncentrują się na wąskim pasie lądu. Dlatego na Mierzei Wiślanej spotyka się wielotysięczne stada ptaków migrujących jesienią w kierunku zachodnim, a wiosną w kierunku wschodnim. Położenie Wyspy Sobieszewskiej na wybrzeżu Bałtyku sprawia, że można tu obserwować bardzo wiele gatunków ptaków w bardzo dużych ilościach.

Na wyspie można m.in. spotkać spotkać orła bielika. Działa tu niezależne stowarzyszenie - Komitet Ochrony Orłów, zajmujący się ochroną ptaków szponiastych - gatunkami strefowymi, dla których zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska wyznacza się strefy ochronne wokół gniazda. Członkowie komitetu zakładają pisklętom obrączki stacji ornitologicznej. Dzięki temu wiadomo, gdzie te ptaki przelatują i jak długo żyją.

PAP – Nauka w Polsce, Karolina Olszewska

kol/ mki/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024