Po suszy drzewa wolniej wiążą dwutlenek węgla
Południowo-zachodnie USA, lasy po okresie suszy. Fot: Leander Anderegg
Aż dwóch-czterech lat potrzebują drzewa, żeby dojść do siebie i odzyskać zwykłe tempo wzrostu po silnej suszy - informują naukowcy w "Science". W tym czasie wolniej wiążą dwutlenek węgla z atmosfery w swoich tkankach.
Naukowcy zajmujący się wirtualnym modelowaniem klimatu z reguły wychodzą z założenia, że lasy i inne rośliny dochodzą do siebie bardzo szybko nawet po bardzo silnej suszy. Takie założenie nie jest jednak właściwe - wynika z nowych badań.
"Z powodu zmian klimatu w przyszłości susze mają się stać częstsze i bardziej intensywne - mówi główny autor badania, William R.L. Anderegg z University of Utah, wyjaśniając znaczenie tego faktu. - Niektóre lasy nie zdążą się odnowić po jednej suszy, a już nadejdzie kolejna".
Naukowcy zajmują się tym mechanizmem ze względu na fakt, że drzewa stanowią jeden z najważniejszych elementów naturalnego systemu Ziemi, potrzebnego do pochłaniania dwutlenku węgla (CO2) - gazu cieplarnianego, emitowanego przez człowieka do atmosfery. Dzięki temu, że drzewa pochłaniają duże ilości CO2 i wbudowują go w tkanki, lasy stanowią ważny bufor, łagodzący skutki zmian klimatu.
Teraz jednak naukowcy odkryli, że susza i następujący po niej stres fizjologiczny hamują wzrost drzew nawet na cztery lata. A to może oznaczać, że lasy na Ziemi mogą wiązać mniej dwutlenku węgla, niż wynikało z modeli klimatycznych. "Jeśli lasy nie są tak dobre w pobieraniu dwutlenku węgla, to oznacza, że zmiany klimatu mogą przyspieszyć" - mówi Anderegg, który prowadził badanie z naukowcami z USA i Hiszpanii.
Dla większości gatunków nieznane było dotąd tempo, w jakim drzewa dochodzą do siebie po suszy.
Autorzy badania ocenili je analizując dane nt. ponad 1300 stanowisk leśnych i reakcji tamtejszych drzew na silne susze (od 1948 r.). W swoich analizach posłużyli się danymi z bazy International Tree Ring Data Bank. Dane te dotyczą grubości słoi, czyli rocznych przyrostów drewna w pniach drzew na całym świecie. Grubość i struktura takich słojów pozwala ocenić, jak szybko rosło drzewo w każdym roku swojego istnienia. To pozwala wnioskować nt. skali, w jakiej drzewo pobiera ze środowiska dwutlenek węgla.
Najczęściej każda poważna susza oznaczała dla drzew kilka lat walki, aby wrócić do formy (oprócz nielicznych lasów w Kalifornii i okolicach Morza Śródziemnego).
Aby tempo wzrostu pnia drzewa wróciło do normy, trzeba przeciętnie 2-4 lat - informują autorzy badania.
W pierwszym roku następującym po suszy pnie drzew rosną o ok. 9 proc. wolniej, niż zwykle, w drugim roku - o 5 proc. wolniej.
Dalekosiężne konsekwencje suszy najczęściej obserwowano w ekosystemach z natury suchych. Dotyczyły zwłaszcza sosen i takich gatunków drzew, które zużywają wodę szybko nawet wtedy, gdy susza się pogłębia - wyjaśnia Anderegg.
Naukowcy nie wiedzą, dlaczego susza powoduje takie trwałe szkody. Podają trzy możliwe wyjaśnienia. Według nich utrata liści i zasobów węglowodanowych w czasie suszy może zaburzać wzrost w kolejnych latach. Nie wykluczają też, że drzewa po suszy mogą być łatwiejszym celem ataku szkodników i chorób. Spekulują również, że długotrwałe uszkodzenie tkanki przewodzącej może negatywnie wpływać na transport wody.
Naukowcom trudno dokładnie prognozować, jak z czasem zmienią się tendencje związane z opadami. Nie mają jednak wątpliwości, że wzrosną temperatury. To zaś oznacza większe susze, które zaburzą równowagę pomiędzy skalą opadów, a parowania.
Autorzy publikacji ostrzegają, że coraz częściej może dochodzić do takich susz, jaka w latach 2000-2003 dotknęła południowo zachodnią część USA. Brak opadów nie jest tam niczym nowym, jednak we wspomnianym okresie temperatury były wyższe, niż średnia temperatur z wielu lat. "Tamta susza naprawdę wydawała się zabójcza dla roślin, podczas gdy wcześniejsze susze z takim samym brakiem opadów - nie były" - mówi Anderegg. (PAP)
zan/ krf/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
