Nowy element budowy ludzkiego włosa

Uważa się, że trzon włosa składa się z trzech zasadniczych warstw: rdzenia (biegnącego podobnie jak grafit w ołówku), warstwy korowej (największa pod względem objętości część włosa) i osłonki (jego zewnętrznej części).

"Odkryliśmy nową strefę pośrednią, znajdującą się pomiędzy osłonką włosa a warstwą korową" - mówi kierująca projektem Vesna Stanic z Brazilian Synchrotron Light Source, cytowana w serwisie "ABC Science". Wraz z zespołem naukowców z USA i Brazylii odkryła to dzięki kombinacji dwóch technik badania promieniowaniem rentgenowskim emitowanym przez synchrotron - wzdłuż osi włosa oraz pod kątem prostym do niej.

Przystępując do pracy naukowcy chcieli lepiej poznać wpływ substancji wykorzystywanych w zabiegach związanych z włosami. W trakcie badania Stanic zwróciła uwagę na wzorce dyfrakcji włosa. Dyfrakcja to zjawisko ugięcia fali elektromagnetycznej, która napotyka na przeszkodę. Wzorce dyfrakcji rentgenowskiej danego obiektu dają naukowcom pojęcie o tym, jak wygląda jego struktura w bardzo małej skali, np. cząsteczek albo atomów.

Wzorce dyfrakcji ludzkiego włosa opisano już dawno. Zwykle jednak pochodziły one z badań, w których wiązka promieni rentgenowskich padała prostopadle do osi włókien włosa. Stanic i jej zespół postąpili nieco inaczej. Najpierw sporządzili pełną mapę dyfrakcji z przekroju włosa, gdy wiązka padała równolegle do osi włosa, a później porównali to z mapą dyfrakcji przy wiązce prostopadłej do osi.

Dotychczas uważano, że ludzki włos składa się z włóknistego białka zwanego alfa keratyną, a oprócz tego - z minerałów i tłuszczów. Teraz jednak naukowców zaskoczyło, że uzyskany sygnał, charakterystyczny dla dyfrakcji alfa keratyny, był nieobecny w obszarze znajdującym się pomiędzy warstwą korową włosa, a jego osłonką.

Uzyskany w tym miejscu wzorzec odpowiadał natomiast beta keratynie - białku kojarzonemu z ptakami i gadami, u których stanowi ono budulec szponów, łusek, dziobów i piór. Keratyna jest mocna i wytrzymała, a w przypadku piór także giętka i elastyczna.

Alfa i beta keratyna to cząsteczki podobne, które różnią się jedynie wielkością i kształtem. "Zasadniczą różnicę pomiędzy alfa i beta keratyną stanowi układ przestrzenny atomów w jej cząsteczce. Możemy powiedzieć, że beta keratyna to w zasadzie rozciągnięta alfa keratyna. Alfa keratyna ma strukturę helikalną (przypominającą trójwymiarową spiralę), podczas gdy beta przypomina raczej arkusz" - wyjaśnia Stanic.

Odkrycie zespołu Stanic może oznaczać powstanie nowych produktów do włosów. "Znajomość struktury włosa jest ważna, by zrozumieć lepiej, jak ta struktura zmieni się pod wpływem stosowania różnych preparatów do pielęgnacji włosów" - mówi Stanic. (PAP)

zan/ krf/