Odkryto układ planetarny 21 lat świetlnych od nas
Fot. Fotolia
Zespół astronomów kierowany przez Szwajcarów odkrył układ planetarny położony 21 lat świetlnych do Ziemi. Krążą w nim cztery planety - informuje Uniwersytet Genewski.
Gwiazda, wokół której krążą nowo odkryte planety, nosi oznaczenie HD 219134 i ma jasność 5 magnitudo. Oznacza to, że można ją dostrzec nawet nieuzbrojonym okiem. Widoczna jest w gwiazdozbiorze Kasjopei. Gwiazda jest karłem typu K, czyli nieco chłodniejszym i mniej masywnym niż Słońce.
Jej układ planetarny obejmuje aż cztery planety: trzy prawdopodobnie skaliste oraz czwartą dużą i gazową, położoną nieco dalej. Konfiguracja ta przypomina rozmieszczenie planet w Układzie Słonecznym, gdzie także mamy najpierw planety skaliste, a potem Jowisza i inne gazowe olbrzymy.
Planety zostały odkryte dzięki obserwacjom za pomocą spektrografu HAPRS-N pracującego na Telescopio Nazionale Galileo na wyspie La Palma. Gdy naukowcy wykryli obecność planety z okresem obiegu 3 dni, natychmiast poprosili o czas obserwacyjny na należącym do NASA teleskopie Spitzera, prowadzącym obserwacje z kosmosu. Chcieli sprawdzić, czy przypadkiem nie występują tranzyty planety, czyli jej przejścia przed gwiazdą. Dzięki takim pomiarom udałoby się ustalić rozmiary planety.
Okazało się, że faktycznie planeta HD 219134 b dokonuje tranzytów, oraz że jest najbliższą swojej gwieździe spośród planet tranzytujących. Ustalono, iż promień planety jest 1,6 razy większy niż Ziemia. Z kolei dzięki pomiarom prędkości radialnych ze spektrografu HAPRS-N udało się określić jej masę na 4,5 masy Ziemi. Obie te wartości razem dają gęstość podobną do gęstości ziemskiej i nadzieje na podobną budowę i skład chemiczny.
Mierząc prędkości radialne w układzie odkryto także więcej planet, również na dość bliskich gwieździe orbitach. Druga z planet ma masę 2,7 masy Ziemi i okres orbitalny 6,8 dnia. Trzeci z obiektów ma 8,7 masy Ziemi i okrąża gwiazdę co 46,8 dnia. Badacze mają na dzieję, że również te planety mogą być tranzytujące – prowadzone są dalsze obserwacje, które mają to potwierdzić.
Czwarta z planet w układzie może zostać określona pod względem masy jako mały Saturn, natomiast jej orbita jest dużo dalej niż trzech małych planet. Przebiega 2,1 jednostki astronomicznej od gwiazdy (czyli 2,1 raz dalej niż orbita Ziemi od Słońca).
Naukowcy mają w planach zbadanie tego układu, gdy dostępne będą teleskopy kolejnej generacji, takie jak Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST), budowany przez NASA jako następca Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, a także europejski satelita CHEOPS.
Publikacja opisujące wyniki badań ukazała się w czasopiśmie naukowym „Astronomy & Astrophysics”. Pierwszym autorem pracy jest Ati Motalebi z Uniwersytetu Genewskiego (UNIGE). (PAP)
cza/ agt/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
