Ig Noble dla badaczy bólu i płodności sułtanów

Ceremonia wręczenia przyznawanych już po raz 25. nagród Ig Nobla odbyła się w czwartkowy wieczór na prestiżowym Uniwersytecie Harvarda w USA. Nagrody Ig Nobla (inaczej Antynobel) to humorystyczne odpowiedniki Nagród Nobla za prace naukowe, które „najpierw śmieszą, a potem skłaniają do myślenia” oraz odkrycia, które „nie mogą lub nie powinny być powtarzane”, przyznawane przez czasopismo "Annals of Improbable Research", kierowanego przez Marca Abrahamsa. Nagradzane prace najczęściej mają faktyczną wartość naukową, ale też są zabawne.

Jak ocenia absolwent Cornell University Michael Smith, podczas przeprowadzonych w roku 2012 badań na pszczołami został użądlony około 200 razy. Jego zdaniem trzy najbardziej bolesne miejsca w przypadku użądlenia to nozdrza, górna warga i męskie genitalia, natomiast mało wrażliwa jest czaszka i ramię. „Użądlenie w nozdrze jest tak bolesne, że czuje się je całym ciałem” – powiedział ofiarny naukowiec.

Nagrodą w dziedzinie fizjologii i entomologii Smith podzielił się z kolegą o podobnym nazwisku - profesorem Justinem Schmidtem z Southwest Biological Institute, który na podstawie własnych doświadczeń opracował skalę bólu związanego z użądleniami i ukąszeniami przez owady. Jego rada brzmi: "Unikajcie użądlenia przez tarantula hawk, polującą na pająki osę o paskudnym wyglądzie z południowo-zachodnich stanów USA. Jej mające ponad pól centymetra żądło nie jest jadowite, jednak ukłucie nim bardzo boli".

Mark Dingemanse i dwaj jego koledzy z instytutu psycholingwistyki w Nijmegen (Holandia) zdobyli literackiego Ig Nobla za ustalenie, że słówko „hę?” (po angielsku „huh”) jest używane w językach na całym świecie.

Ig Nobel w dziedzinie matematyki przypadł Elisabeth Oberzaucher i Karlowi Grammerowi z uniwersytetu wiedeńskiego za rozważania dotyczące tego, czy marokański sułtan Mulaj Ismail mógł zostać ojcem co najmniej 888 dzieci bez niczyjej pomocy.

Ismail spłodził tyle dzieci podczas trwającego około 30 lat panowania, które rozpoczęło się w roku 1697, a zakończyło w 1727. Zadanie wygląda na męczące, ale jak ustalili eksperci, mógł tego dokonać uprawiając seks codziennie i wystarczyłby harem złożony z 65 kobiet (harem sułtana liczył ich około 500).

Japończyk Hajime Kimata (Kimata Hajime Clinic) oraz Jaroslava Durdiaková (Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie) oraz ich współpracownicy podzielili się nagrodą w dziedzinie medycyny. Badali biomedyczne korzyści i konsekwencje intensywnego całowania (oraz innych intymnych aktywności interpersonalnych).

Niespodziewany triumf w dziedzinie diagnostyki medycznej stał się udziałem Diallaha Karima i jego kolegów ze Stoke Mandeville Hospital (Wielka Brytania). Bystrzy lekarze zauważyli, że ostre zapalenie wyrostka robaczkowego można rozpoznać na podstawie nasilenia bólu odczuwanego przez pacjenta podczas dojazdu do szpitala przez liczne w tamtej okolicy progi zwalniające. Metoda okazała się nadspodziewanie czuła, choć mało specyficzna (prawie każdy chory z zapaleniem wyrostka czuje ból, ale odczuwanie bólu na nierównej drodze może mieć także inne przyczyny). Spośród 101 ujętych w pracy zamieszczonej na łamach "British Medical Journal" pacjentów ból podczas przejazdu przez progi zwalniające odczuwało 33 z 34, u których rozpoznano zapalenie wyrostka.

Jeśli chodzi o zarządzanie, prof. Raghu Rau, specjalista od finansów oraz jego koledzy z University of Cambridge, a także Gennaro Bernile (Singapore Management University) wykazali, że liderzy biznesu, którzy w dzieciństwie zetknęli się z klęskami żywiołowymi (trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów, tsunami czy pożary), ale nie miało to dla nich tragicznych konsekwencji, podczas swojej kariery zawodowej chętniej podejmowali ryzyko.

Nagrodę w dziedzinie biologii zdobył zespół Bruno Grossiego (Universida de Chile) – naukowcy zaobserwowali, że po przyczepieniu udającego ogon obciążonego patyka do tylnej części ciała kurczaka zaczyna on wyciągać szyję i chodzić jak dinozaur (w każdym razie tak, jak sobie wyobrażamy chód dinozaura).

Gdy chodzi o chemię, niezrównany okazał się zespół Calluma Ormonde z University of Western Australia, który opracował chemiczną recepturę pozwalającą częściowo odwrócić proces gotowania jajka.

Ciekawe zjawisko fizyczne, jakim jest opróżnianie pęcherza moczowego, trwa niemal u wszystkich ssaków ważących więcej niż trzy kilogramy mniej więcej tyle samo – około 21 sekund – wykazał zespół Patricii Yang z Georgia Institute of Technology (USA). Fizycy posłużyli się nagraniami z superszybkich kamer video (dobre zabezpieczonych przed zamoczeniem), aby opracować modele mechaniki płynów procesu zwanego fachowo mikcją.

Wśród badanych były słonie, kozy, krowy i szczury (jednak te ostatnie jako zwierzęta małe potrafią opróżnić pęcherz w ułamku sekundy, co czyni je raczej niewdzięcznym obiektem badań). Zdaniem samej Yang uzyskane wyniki dotyczące rozwiązań znalezionych przez naturę w zależności od rozmiarów zwierzęcia mogą znaleźć zastosowanie w wielu mokrych dziedzinach – od projektowania wież ciśnień po plecaki-bukłaki.

Nagrodę w dziedzinie ekonomii przyznano policji w Bangkoku za oferowanie dodatkowego wynagrodzenia policjantom odmawiającym przyjmowania łapówek.

Nagrody wręczali laureaci prawdziwego Nobla. Zwycięzcy otrzymali nagrody pieniężne w wysokości 10 bilionów dolarów Zimbabwe (równowartość kilku dolarów amerykańskich). Publiczność tradycyjnie rzucała na scenę papierowe samolociki. (PAP)

pmw/ mrt/