Eksperci UNESCO chcą powstrzymać genetyczną "edycję"

Tymczasem - według analiz Thomson Reuters - twórczynie nowej techniki \"edycji\" genomu, nazywanej CRISPR-Cas9, znajdują się w gronie faworytów do tegorocznej Nagrody Nobla z chemii.

Według IBC terapia genowa może być \"punktem zwrotnym w historii medycyny\", a edycja genomu \"jest bez wątpienia jednym z najbardziej obiecujących przedsięwzięć naukowych dla dobra całej ludzkości.\" Jak jednak mówią eksperci, edycja genetyczna wymaga \"szczególnych środków ostrożności i budzi poważne obawy, zwłaszcza jeśli edycja ludzkiego genomu dotyczyłaby komórek linii płciowej, a co za tym idzie wprowadziła dziedziczne zmiany, które mogłyby być przekazywane następnym pokoleniom\".

Zebrani w Paryżu członkowie IBC wezwali w związku z tym do wprowadzenia moratorium dotyczącego tej konkretnej procedury.

\"Interwencje dotyczące ludzkiego genomu powinny być dopuszczone tylko w celach profilaktycznych, diagnostycznych lub terapeutycznych i bez wprowadzania zmian, które będą dotyczyły także potomków\" - zaznaczyli członkowie komitetu.

Jeśli nie zostaną wprowadzone ograniczenia, może to \"zagrozić przyrodzonej, a więc równej godności wszystkich istot ludzkich i odnowić eugenikę\" - brzmi stanowisko IBC.

Pojęcie eugeniki (ze starogreckiego eugenes - dobrze urodzony) wprowadził w roku 1883 krewny Karola Darwina, Francis Galton. Dotyczyło selektywnego rozmnażania zwierząt (w tym ludzi), aby ulepszać gatunki z pokolenia na pokolenie, zwłaszcza jeśli chodzi o cechy dziedziczone. Wiele krajów podjęło działania mające poprawić jakość rasy ludzkiej – w USA segregację rasową, w Szwecji – przymusową sterylizację „niepełnowoartościowych\" jednostek, a w nazistowskich Niemczech – eksterminację całych narodów, co ostatecznie skompromitowało początkowo entuzjastycznie przyjętą koncepcję eugeniki.

Jak ostrzegają eksperci UNESCO, szybki rozwój nauki sprawia, że coraz bardziej realne jest tworzenie \"designer babies\" - dzieci o cechach sztucznie nadanych na życzenie rodziców. Dlatego niezbędna jest szersza debata publiczna.

Nowa technika \"edycji\" genomu nazywana CRISPR-Cas9 pozwala naukowcom usuwać wadliwe DNA i wprowadzać prawidłowe łatwo i wydajnie, dając nadzieję, że niektóre choroby – np. anemia sierpowata, mukowiscydoza czy niektóre nowotwory - mogą być skutecznie leczone - a nawet wyleczone.

CRISPR-Cas9 opracowały prof. Jennifer Doudna z USA i Emmanuelle Charpentier z Francji. Jak wynika z corocznych analiz, przeprowadzonych na zlecenie Thomson Reuters, badaczki są wśród faworytów do Nagrody Nobla z chemii, której laureaci zostaną ogłoszeni w środę w Sztokholmie. (PAP)

pmw/ agt/