Polacy badają starożytną kolonię grecką w Tanais

Naukowcy powrócili z badań tej jednej z najbardziej wysuniętych i oddalonych kolonii greckich w sierpniu, jednak dopiero teraz udało się im dokonać niezbędnych analiz, które umożliwiły wyciągnięcie wniosków na temat przeznaczenia i wieku znalezisk. Wśród najciekawszych odkryć wymieniają fragment wału wzmocniony nasypem wykonanym z kilkudziesięciocentymetrowych nieobrobionych kamieni.

„Datowanie bezwzględne tej konstrukcji rodzi szereg trudności. Kamienny pancerz przykryty był sztucznie nasypaną warstwą, stanowiącą koronę wału obronnego. Odkryty w trakcie jej badań materiał archeologiczny jest jednak niejednorodny chronologicznie - mówi dr Marcin Matera z Instytutu Archeologii UW, kierownik ekspedycji. – Stratygrafia tej części wykopu pokazuje jednak, że wał wzniesiono już po zdobyciu Tanais przez Polemona". Polemon był bosporańskim królem, rządzącym pod koniec I wieku p.n.e.

W trakcie tegorocznego sezonu badawczego polskiej ekspedycji udało się również odkryć dwa pomieszczenia domu mieszkalnego datowanego na okres hellenistyczny. Ściany jednego z nich pokryte były glinianym tynkiem.

„To ważne osiągnięcie. Jak dotąd to dopiero drugi przypadek tynkowanego pomieszczenia odkrytego w Tanais" - zaznacza dr Matera. Pierwsze pomieszczenie za śladami również zostało odkryte przez archeologów z Uniwersytetu Warszawskiego w 2007 roku.

Ekspedycja Uniwersytetu Warszawskiego prowadzi badania wykopaliskowe w zachodniej części antycznego Tanais już od roku 1996. Dotychczas odkrytych zostało ponad 1000 m2 powierzchni wraz ze znajdującymi się na tym terenie pozostałościami architektury. Za najważniejsze odkrycia dokonane przez polskich archeologów uznać można powstały w okresie hellenistycznym i gruntownie przebudowany, najprawdopodobniej w początkach I w. p.n.e. tj. w czasach panowania w Królestwie Bosporańskim Mitrydatesa VI Eupatora, unikalny system obrony zachodniej bramy miasta, monumentalne założenie o charakterze rezydencjonalnym oraz przylegającą do fortyfikacji zabudowę miejską.

Do niedawna naukowcy sądzili, że zachodnia część Tanais została całkowicie opuszczona przez mieszkańców po zdobyciu miasta przez króla bosporańskiego Polemona I. Jej terytorium miało być jedynie wykorzystywane jako miejsce wyrzucania odpadów oraz teren nekropoli dziecięcej. W ciągu trzech ostatnich sezonów wykopaliskowych Polakom udało się odkryć pozostałości świadczące o kontynuacji zasiedlenia tej części miasta aż do lat 80. I w. n.e. Tegoroczna kampania wykopaliskowa przyniosła kolejne dowody na potwierdzenie tej teorii.

Miasto Tanais założyli zapewne greccy osadnicy w początkach III wieku p.n.e. Położone było na styku cywilizacji antycznej i plemion stepowych. Potężne fortyfikacje Tanais miały za zadanie ochronę przed falami koczowników napływających we wschodu. Miasto wspomniał w swoich zapisach Strabon, pisząc o jego spustoszeniu przez Polemona pod koniec I wieku p.n.e. Ponowny rozkwit Tanais nastąpił pod koniec I wieku n.e. Po dwustu latach miasto zupełnie podupadło po najeździe Sarmatów lub Gotów.

W badaniach w Tanais, które odbyły się w czerwcu i lipcu, uczestniczyli naukowcy z Instytutu Archeologii UW, Ośrodka Badań nad Antykiem w Europie Południowej i Wschodniej UW i Muzeum-Rezerwatu Tanais. Polska ekipa badawcza wchodziła w skład kierowanej przez dr. Siergieja Iljaszenko rosyjskiej Ekspedycji Archeologicznej Muzeum-Rezerwatu Tanais. Prace Polaków finansowane były z grantu NCN przy wsparciu Uniwersytetu Warszawskiego.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/