Laboratorium druku 3D w NCBJ

W działającym przy NCBJ Parku Naukowo-Technologicznym (PNT) w Świerku pracują już m.in. drukarki umożliwiająca wydruk w 3D, przestrzenny skaner optyczny, komora klimatyczna i tomograf przemysłowy.

"Nasza oferta dla małych i średnich przedsiębiorstw to nie tylko dostęp do urządzeń i know-how, ale również cały szereg usług dodatkowych takich jak: konsulting biznesowy, obsługa prawna, analizy technologiczne czy opracowywanie zgłoszeń patentowych projektów wynalazczych i zaplanowanie ich przemysłowego wykorzystania" - mówi dyrektor NCBJ prof. Krzysztof Kurek.

Drukarka 3D, jaką zakupili naukowcy ze Świerku, jest sprzętem w Polsce unikalnym. Pozwala na tworzenie elementów w takich materiałach, jak stale, brązy, złoto, srebro, aluminium czy stopy tytanu. Można w niej tworzyć z bardzo wysoką dokładnością (nawet ok. 50 mikronów) elementy o rozmiarach 9cm x 9cm x 9cm. To dzięki tej maszynie, na podstawie dokumentacji projektowej, można wydrukować dowolną liczbę jednakowych elementów czy wiele różniących się między sobą pojedynczych sztuk bez konieczności czasochłonnego przestrojenia maszyn. Straty materiału, typowe dla każdego procesu produkcyjnego, sięgają tu zaledwie 2 proc.

Druk trójwymiarowy znajduje zastosowanie w opracowywaniu urządzeń prototypowych (co ma znaczenie np. w tworzeniu unikatowej infrastruktury badawczej), ale i w różnych gałęziach gospodarki, np. w branżach: maszynowej, lotniczej, motoryzacji, medycynie i ochronie zdrowia. Urządzenie NCBJ dostępne jest dla małych i średnich przedsiębiorstw na zasadach pomocy programu DeMinimis.

Znajdujący się w laboratorium NCBJ skaner optyczny 3D pozwala z kolei na uzyskanie pełnej dokumentacji projektowej i technicznej dla dowolnego elementu. Wystarczy badaną część podstawić pod specjalną kamerę, by zaraz potem otrzymać gotowy wirtualny model skanowanego obiektu, a potem - dzięki odpowiedniemu oprogramowaniu informatycznemu – uzyskać pełną dokumentację.

Urządzenie umożliwia zeskanowanie nawet dużych elementów (40 cm) w bardzo dużej dokładności skanu (do 10 mikronów). Dzięki temu można np. dany element powielić na drukarce 3D. Ma to szczególne znaczenie przy elementach, dla których nie ma dostępnej dokumentacji (np. bardzo stare części do prototypowych rozwiązań) czy znalezisk archeologicznych (próba odtworzenia danego elementu).

Z kolei przemysłowy tomograf pozwala zajrzeć do wnętrza obiektu i poznać jego strukturę. Dzięki temu uzyskuje się informacje dotyczące nie tylko tego, z jakich materiałów został wybudowany dany element, ale i to, czy nastąpiły w nim jakiekolwiek zmiany, np. mikropęknięcia lub wady materiałowe. Dzięki tomografowi przemysłowemu w Świerku można prześwietlić nie tylko duże elementy, ale również te w skali mikro, np. układy scalone. Co więcej, tomograf pozwala na błyskawiczną kontrolę jakości otrzymywanych wydruków.

Komora klimatyczna umożliwia z kolei przetestowanie urządzeń w skrajnych temperaturach (od minus 75 do plus 180 st. C), nawet przy bardzo szybkich jej zmianach (5 stopni na minutę), a także w różnym stopniu wilgotności.

Urządzenie bada również odporność elementów na wibracje. Z usług tej maszyny skorzystać będą mogli np. producenci urządzeń codziennego użytku, badający produkty przed wprowadzeniem na rynek lub poszukujący wad w zaprojektowanych rozwiązaniach. Przykładem zastosowania może być badanie telefonu komórkowego. Taki aparat musi pracować stabilnie w każdych warunkach – zarówno w mroźnej zimie, jak i w gorącym lecie, w deszczu jak i podczas suszy (wymaga się nawet, aby pracował stabilnie podczas jazdy po bardzo nierównej drodze).

W Parku Naukowo–Technologicznym Świerk w NCBJ, powstałym w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego, oprócz laboratorium druku 3D funkcjonują również pracownie testów nanomechanicznych, radiacyjnej modyfikacji materiałów czy clean room. Przedsięwzięcie stanowić ma więc zaplecze dla szybkiego wdrażania wyników badań do gospodarki.

PAP - Nauka w Polsce

lt/ zan/