Prof. Matyjaszewski laureatem Medalu Benjamina Franklina

Nagrodę przyznawaną przez Instytut Franklina profesorowie Matyjaszewski i Sawamoto otrzymali za wkład w rozwój nowych procesów wytwarzania polimerów. Taki proces pozwala na niespotykaną wcześniej kontrolę składu polimerów i ich budowy, dzięki czemu możliwe jest tworzenie nowych materiałów, m.in. ulepszonych kompozytów, pokryć czy polimerów biomedycznych.

Prof. Krzysztof Matyjaszewski jest światowej sławy chemikiem, który specjalizuje się właśnie w technologii polimerów. Są to substancje chemiczne, składające się z wielokrotnie powtórzonych jednostek. Stanowią podstawowy składnik tworzyw sztucznych. Jego najbardziej znaczącym osiągnięciem naukowym jest odkrycie i opracowanie metody „kontrolowanej polimeryzacji rodnikowej z przeniesieniem atomu” (tzw. metody ATRP - atom transfer radical polymerization). Ma ona ogromny wpływ na rozwój chemii i technologii polimerów.

Profesor Matyjaszewski jest autorem lub współautorem 14 monografii, 73 rozdziałów w monografiach, ponad 1,5 tys. prac naukowych, 38 patentów udzielonych w USA i 117 międzynarodowych patentów. Prace profesora były dotychczas cytowane ponad tys. razy.

Jest laureatem wielu nagród za osiągnięcia naukowe, m.in.: Francuskiej Akademii Nauk (1998), Nagrody Humboldta (1999), Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego w dziedzinie inżynierii polimerów (2001), Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego w dziedzinie chemii polimerów - Polymer Chemistry Award (2002), Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego za współpracę w dziedzinie materiałów polimerowych. W 2004 roku za opracowanie metody ATRP Fundacja na rzecz Nauki Polskiej uhonorowała go swoją coroczną nagrodą, zwaną popularnie „Polskim Noblem”.

Uczony jest również laureatem Nagrody Wolfa przyznawanej od w 1978 roku przez izraelską Fundację Wolfa. W 2011 roku otrzymał ją w dziedzinie nauk chemicznych. Nagroda ta uważana jest za „preludium” do Nagrody Nobla. Prof. Matyjaszewski w gronie kandydatów do Nagrody Nobla wymieniany jest już od kliku lat.

Polski badacz urodził się w 1950 r. w Konstantynowie Łódzkim. Tytuł doktora uzyskał w 1976 r. w Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi (CBMiM), habilitację - w 1985 r. na Politechnice Łódzkiej, zaś tytuł naukowy profesora - w CBMiM PAN w 1999 r.

Badaniami procesów polimeryzacji zajmował się od ukończenia studiów, najpierw w zespole prof. Stanisława Penczka - jednego z najwybitniejszych chemików polskich okresu powojennego, potem w latach 1984-85 na paryskiej Sorbonie i wreszcie od 1985 na Uniwersytecie Carnegie Mellon. W latach 1994-1998 pełnił funkcję dziekana Wydziału Chemicznego tej uczelni. Obecnie pracuje na Uniwersytecie Carnegie Mellon w Pittsburgu (USA) i jest związany naukowo z Łodzią.

Oprócz polskiego i japońskiego badacza nagrodę otrzymało także sześciu innych, wybitnych naukowców. Główną nagrodę za osiągnięcia w nauce otrzymał Claude Lorius z francuskiego Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) - za wkład w zrozumienie globalnych zmian klimatu na podstawie analiz stężenia gazów cieplarnianych w rdzeniach lodowych z Antarktyki. Wśród laureatów znaleźli się również: prof. Michael I. Posner z University of Oregon i Cornell University; prof. Nick Holonyak Jr. z University of Illinois; prof. Douglas C. Wallace z University of Pennsylvania; prof. Mildred S. Dresselhaus z Massachusetts Institute of Technology; prof. Marvin L. Cohen z University of California, Berkeley.

Twórców wybitnych osiągnięć naukowych i technologicznych Instytut Franklina nagradza od 1824 r. Na długiej liście laureatów nagrody znajdują się m.in. twórca teorii względności - Albert Einstein; badaczka naczelnych - Jane Goodall; astrofizyk, kosmolog i fizyk - Stephen Hawking; nobliści - Maria i Piotr Curie; inżynier i wynalazca - Nikola Tesla; pionier lotnictwa - Orville Wright; amerykański wynalazca i przedsiębiorca - Dean Kamen czy informatyk i współzałożyciel korporacji Microsoft - Bill Gates.

PAP - Nauka w Polsce

ekr/ zan/