Nauka dla Społeczeństwa

19.03.2024
PL EN
04.05.2017 aktualizacja 04.05.2017

Prof. Mieczysław Chorąży – onkolog, powstaniec, społecznik (sylwetka)

Nestor krajowej onkologii, wybitny uczony, twórca polskiej szkoły biologii nowotworów, a także powstaniec warszawski, społecznik, nauczyciel i autorytet moralny dla kilku pokoleń lekarzy - prof. Mieczysław Chorąży w środę odebrał z rąk prezydenta Andrzeja Dudy Order Orła Białego.

Profesor, który w sierpniu tego roku skończy 92 lata, należy do współtwórców renomy jednej z najlepszych placówek onkologicznych w Polsce – Instytutu Onkologii w Gliwicach, gdzie pracował od 1951 roku. Przez 32 lata (1963-1995) kierował Zakładem Biologii Nowotworów w gliwickim centrum. Jest autorem ponad 140 publikacji naukowych, promotorem wielu doktoratów, doktorem honoris causa uczelni medycznych w Katowicach i Białymstoku.

"Profesor Mieczysław Chorąży jest niewątpliwie wzorcem obywatelskiego zaangażowania i autorytetem naukowym i moralnym. Jest symbolem Gliwic. Jest postrzegany jako aktywista, społecznik angażujący się z pasją w sprawy tego miasta" – napisali przed dwoma laty, gdy profesor obchodził 90. urodziny, jego współpracownicy i wychowankowie z Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, którego profesor jest honorowym członkiem.

Do najważniejszych osiągnięć naukowych prof. Chorążego i jego zespołu należy zbadanie niektórych elementów regulujących funkcje genów komórek eukariotycznych oraz aktywności transkrypcyjnej wątroby szczura, wykrycie dotąd nieznanych dziedzicznych mechanizmów powodujących zachorowania na nowotwory, zwłaszcza raka płuc, oraz odkrycie funkcjonowania mechanizmów DNA w komórkach zwierzęcych.

Profesor był jednym z pionierów badań nad mutagenezą środowiskową oraz epidemiologią molekularną – do dziś pozostaje autorytetem w tym zakresie. Jest autorem wydanej w 1973 r., napisanej wspólnie z Kazimierzem Duxem, książki "Wstęp do biologii nowotworów", która przez długi czas była najważniejszą pozycją polskiej literatury naukowej na ten temat.

Wniósł znaczący wkład w badania nad uszkodzeniami DNA i chromosomów u mieszkańców skupisk przemysłowych i komunalnych na Śląsku. Rozwinął współpracę z ośrodkami badawczymi w Europie i Stanach Zjednoczonych, gdzie na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku odbył staże naukowe. Uczony ma w dorobku bardzo wiele anglojęzycznych publikacji – artykułów i monografii.

Prof. Chorąży jest członkiem Polskiej Akademii Nauk, w przeszłości wchodził też w skład prezydium PAN. Należy do wielu organizacji i towarzystw naukowych, m.in. Polskiej Akademii Umiejętności, American Association for Cancer Research, European Association for Cancer Research, Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej i wielu innych – przez lata zasiadał we władzach części z tych organizacji.

Mieczysław Chorąży urodził się 31 sierpnia 1925 r. w Janówce koło Białej Podlaskiej, w rodzinie osiadłej na Podlasiu w połowie XIX wieku. Naukę rozpoczętą w gimnazjum w Białej Podlaskiej (od 2012 r. profesor jest honorowym obywatelem tego miasta) kontynuował w Warszawie na tajnych kompletach podczas II wojny światowej. Równolegle zaangażował się w działalność konspiracyjną w Armii Krajowej

Walczył w powstaniu warszawskim, był dwukrotnie ranny, groziła mu utrata ręki. Po powstaniu więzień stalagu. Po wojnie ukończył studia medyczne w Warszawie. Krótko pracował w stolicy, po czym dostał nakaz pracy w szpitalu w Gliwicach – mieście, z którym ostatecznie związał swoje zawodowe życie. Przed dwoma laty lokalne środowisko nagrodziło go tytułem i statuetką "Gliwicjusza" za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie biologii i biochemii nowotworów, propagowanie profilaktyki przeciwnowotworowej oraz zainicjowanie i prowadzenie Wszechnicy Polskiej Akademii Umiejętności.

Profesor ma w dorobku wiele nagród i odznaczeń państwowych. W 1944 r. został odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, w 1976 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a 11 lat później Krzyżem Oficerskim tego orderu. W 1997 r. otrzymał Warszawski Krzyż Powstańczy, a w 2002 r. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Ma w dorobku liczne nagrody środowiska medycznego, PAN i Ministerstwa Zdrowia. (PAP)

mab/ akp/ malk/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024