Rząd przyjął projekt ustawy dot. zmian w przyznawaniu kategorii naukowych

Rada Ministrów przyjęła we wtorek projekt nowelizacji ustawy o zasadach finansowania nauki oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego.

W komunikacie CIR skomentowano, że są to przede wszystkim rozwiązania, "które usprawnią proces przyznawania kategorii naukowej jednostkom naukowym oraz środków finansowych na przedsięwzięcia naukowe, a także zwiększą poziom umiędzynarodowienia prac badawczo-rozwojowych prowadzonych w Polsce".

Nowelizacja przewiduje m.in. zmiany w zasadach przyznania kategorii naukowej jednostkom naukowym, a także zmiany w zasadach przyznawania środków finansowych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) oraz Narodowe Centrum Nauki (NCN). W komunikacie CIR zwrócono uwagę, iż obecnie nie jest możliwe pełne stosowanie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (Kpa) w postępowaniach w sprawie przyznania kategorii naukowej jednostkom naukowym. To samo dotyczy postępowań w sprawie przyznania środków finansowych, prowadzonych w NCBiR oraz NCN. Chodzi o specyfikę prowadzonych postępowań, w tym szczególny sposób merytorycznej oceny wniosków dokonywanej przez ekspertów.

W nowych regulacjach (w odniesieniu do wskazanych postępowań) przewidziano częściowe wyłączenie stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. W ten sposób mają być - wg rządu - wyeliminowane wątpliwości prawne, wynikające z odmiennego sposobu przyznawania kategorii naukowej jednostkom naukowym oraz środków finansowych przez NCBiR i NCN w stosunku do reguł określonych w Kpa. "Zapewni to przyspieszenie i zracjonalizowanie procesu oceny wniosków składanych w tych postępowaniach" - skomentowano w komunikacie CIR.

Rząd chce też za pomocą nowych przepisów uzyskać nową możliwość pobudzania innowacyjności w jednostkach naukowych. Obecnie o zwiększenie dotacji statutowej mogą ubiegać się jednostki naukowe w przypadku szczególnych potrzeb, wynikających z prowadzonych badań naukowych lub prac rozwojowych, przy uwzględnieniu znaczenia tych badań dla rozwoju gospodarczego. Dzięki wprowadzanym zmianom minister nauki i szkolnictwa wyższego będzie mógł uwzględniać - przy podejmowaniu decyzji o zwiększeniu dotacji na utrzymanie potencjału badawczego – potrzeby związane z komercjalizacją wyników badań naukowych lub prac rozwojowych oraz wpływ działań prowadzonych przez jednostkę na wzrost innowacyjności gospodarki.

Kolejnym elementem nowelizacji jest rozszerzenie katalogu zadań finansowanych z budżetu nauki. Obecnie wydawcy czasopism, w tym uczelnie i jednostki naukowe, którzy zapewniają otwarty dostęp do publikowanych czasopism przez internet, mogą otrzymać z budżetu nauki środki na: podniesienie poziomu naukowego i umiędzynarodowienia wydawanych publikacji oraz upowszechnianie informacji o wynikach badań naukowych lub prac rozwojowych.

Proponowane zmiany umożliwią finansowanie większego zakresu działań, związanych z wydawaniem czasopism i monografii naukowych, służących upowszechnianiu wyników badań i wprowadzania ich do obiegu międzynarodowego. Przyznawanie środków finansowych będzie zależeć od poziomu czasopism i monografii oraz ich znaczenia dla rozwoju nauki oraz innowacyjności polskiej gospodarki.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie 14 dni od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Jednak przepisy dotyczące finansowania działalności upowszechniającej naukę zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2018 r. Do postępowań w sprawie przyznania środków finansowych na projekty zakwalifikowane do finansowania w konkursach wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie nowych regulacji – będą stosowane przepisy dotychczasowe.

PAP - Nauka w Polsce

lt/ ekr/