Ojej, czyli jednak Wszechświat powstał po cichu?

Książka \"Czy Wielki Wybuch był głośny\" ma formę rozmów radiowej dziennikarki Karoliny Głowackiej z prof. Jean-Pierre\\'em Lasotą, fizykiem i astrofizykiem z Centrum Badań Kosmicznych PAN. Głowacka (wyróżniona w ubiegłym roku w naszym konkursie Popularyzator Nauki) zadaje pytania m.in. dotyczące czasu, początków Wszechświata, czarnych dziur czy fal grawitacyjnych. A Lasota o tym wszystkim dokładnie opowiada. Upewniając się, że jego rozmówczyni wszystko zrozumiała.

Założę się, że książka to nie jest zapis rozmów słowo w słowo, i że trzeba było - poza rozmowami - włożyć wiele pracy, aby książkę tę dobrze się czytało. W toku prac nie zniknęła jednak naturalność, lekkość i swoboda, charakterystyczna dla rozmów w cztery oczy.

Trzeba przyznać, że nie raz spotkałam się już z książkami popularyzującymi naukę właśnie w formule wywiadów czy rozmów, ale nie zawsze wychodziło tak zgrabnie, jak tu. Co tu dużo gadać, chętnie przeczytałabym następne części takiej książki - poświęcone kolejnym gałęziom wiedzy.

Dużym plusem książki jest relacja między bohaterami - czytelnik wyraźnie czuje, że naukowiec i dziennikarka dobrze się ze sobą dogadują i że jest między nimi sympatia. Obie strony tej rozmowy mogą sobie pozwalać na ironiczne uwagi i złośliwe komentarze - ale wszystko z umiarem. Nie tracą przy tym z pola widzenia konkretów.

Godna podziwu jest też ogromna cierpliwość obu stron. Bo Karolina, jak to dziennikarka naukowa, stara się wszystko zrozumieć, a kiedy nie rozumie, to od razu dopytuje. Dzięki temu i jej odbiorcy - w tym przypadku czytelnicy - mogą nadążyć za rozumowaniem profesora. A Jean-Pierre Lasota stara się to, co wie, ubierać w jak najprostsze słowa i doprawiać swoje opowieści ciekawostkami i anegdotami.

Przyznam, że niektóre z tych anegdot bawić mogą chyba tylko poważnych profesorów, ale co tam - bez tych wtrętów rozmowy rzeczywiście mogłyby się miejscami stać zbyt ciężkie i upakowane treścią...

A co do treści - z książki sporo się można dowiedzieć. Z czystym sumieniem mogę polecić lekturę nie tylko początkującym fanom Wszechświata, ale i wszystkim tym, którzy być na bieżąco z tym, co w najnowszych badaniach kosmosu piszczy. O ile tam w ogóle coś piszczy... Przecież w próżni nie rozchodzi się żaden pisk...

SPOILER ALERT! Dla wszystkich, którzy jeszcze przed wizytą w księgarni muszą koniecznie się dowiedzieć, czy Wielki wybuch był głośny:

Lasota tłumaczy, że podczas Wielkiego Wybuchu nic nie wybuchło. \"Wybuchy są w czymś, czyli w przestrzeni. Bomba, wulkan, supernowa, wybuchając wyrzucają w przestrzeń odłamki, lawę i kamienie, otoczkę gwiazdy. Wszechświat nie znajduje się w żadnej przestrzeni, nie ma niczego na zewnątrz Wszechświata, nie ma w co wybuchać. Po prostu cały Wszechświat zaczął się w pewnej chwili rozszerzać\" - tłumaczy.

I zwraca uwagę na początki sformułowania Big Bang, tłumaczonego na polski jako Wielki Wybuch. Autor nazwy \"Big Bang\", angielski astronom Fred Hoyle - jak mówi Lasota - wyśmiewał ideę, że Wszechświat mógł mieć swój początek. Hoyle z kpiną wypowiadał się, że wszystko mogło się zacząć od wielkiego \"bum!\". \">>Bang<< nie ma oznaczać >>wybuchu<<, ale być prześmiewczą onomatopeją\" - wyjaśnia Lasota. I dodaje, że to sformułowanie - choć niezbyt trafne - bardzo spodobało się publiczności.

No pewnie, że sformułowanie się spodobało! Ale teraz publiczność czuje się zawiedziona, że jednak na początku Wszechświata nie było takiego bum, jak na początku każdego odcinka MacGyvera...

Książka \"Czy Wielki Wybuch był głośny?\" Karoliny Głowackiej i Jean-Pierre\\'a Lasoty ukazała się nakładem Wydawnictwa Prószyński i S-ka.

Ludwika Tomala