Senat za utworzeniem Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej

Za przyjęciem ustawy bez poprawek głosowało 56 senatorów, przeciw było 30, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Ustawę o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej przygotowało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Zakłada ona utworzenie Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA): agencji rządowej, której podstawowym zadaniem będzie wspieranie wymiany akademickiej i umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego i nauki. Agencja będzie m.in. inicjować międzynarodową wymianę akademicką, upowszechniać informacje o polskim systemie szkolnictwa wyższego, jak również propagować język polski za granicą. Obsługę własnych programów stypendialnych będą również mogły powierzyć Agencji inne ministerstwa czy jednostki samorządu terytorialnego.

Agencja będzie mogła przyznawać środki finansowe studentom i doktorantom, uczestnikom kursów przygotowawczych do podjęcia nauki w języku polskim, pracownikom uczelni lub jednostek naukowych, osobom posiadającym co najmniej stopień naukowy doktora, doktora sztuki lub równorzędny stopień uzyskany za granicą. Oprócz tego, o wsparcie finansowe ze środków NAWY będą się mogły ubiegać osoby kierowane za granicę w celu nauczania języka polskiego jako obcego, uczelnie i jednostki naukowe, organizacje pozarządowe oraz jednostki sektora finansów publicznych podejmujące działania na rzecz umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego i nauki.

Środki finansowe będą mogły być przyznawane w formie stypendium, finansowania lub dofinansowania kosztów opłat za kształcenie i zatrudnienie, pomocy materialnej oraz ryczałtu na koszty podróży, utrzymania i zakwaterowania, a także finansowania lub dofinansowania kosztów działań objętych zakresem tematycznym danego programu.

NAWA zastąpi likwidowane Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej. Jak zapowiedział w rozmowie z PAP wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Aleksander Bobko, budżet Agencji będzie wynosić ok. 140 mln zł. W przyszłości NAWA będzie również mogła zostać operatorem środków unijnych, podobnie jak np. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

NAWA będzie podlegać nadzorowi ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Na jego wniosek powoływany będzie przez premiera dyrektor Agencji. W zarządzaniu NAWĄ dyrektora wspierać będzie Rada Agencji - organ doradczy, do którego zadań będzie należało m.in. przygotowywanie propozycji kierunków działania i rozwoju Agencji oraz opiniowanie jej działalności.

Zgodnie z zapisami ustawy, NAWA ma rozpocząć działalność 1 października 2017 r., siedziba Agencji będzie znajdować się w Warszawie.

"Jest to projekt, na który środowisko akademickie czekało od wielu lat" - powiedział podczas dyskusji w Senacie wiceminister Aleksander Bobko.

Senatorowie wyrażali podczas dyskusji wątpliwości dotyczące kilku aspektów ustawy, m.in. kwestii kwalifikacji dyrektora Agencji. Jan Żaryn (PiS) zwrócił uwagę, że podczas posiedzenia senackiej komisji dyskutowano nad tym, czy dyrektorem NAWY "powinna być osoba o wykształceniu wyższym, z doktoratem, czy wystarczy żeby był tylko i wyłącznie magistrem".

"Dyrektor jest szefem instytucji (...), natomiast jest to w dużej mierze funkcja menedżerska. Natomiast +drugą twarzą+ Agencji jest Rada Programowa, zwłaszcza liczymy tutaj na zaangażowanie prezydium Rady czy przewodniczącego Rady, który będzie profesorem" - tłumaczył wiceminister Bobko. Według niego współpraca akademicka z zagranicznymi instytucjami będzie w dużej mierze zależała właśnie od przewodniczącego Rady.

Senatorowie dyskutowali również nad możliwością wprowadzenia do Rady Agencji przedstawiciela Polskiej Akademii Nauk.

"Polska Akademia Nauk prowadzi intensywną działalność międzynarodową" - stwierdził Piotr Wach (PO). Jak dodał, we współpracy międzynarodowej wiodącą rolę odbywają szczególnie instytuty PAN. - "Bezpośrednie wprowadzenie Polskiej Akademii Nauk do Rady (...) moim zdaniem było uzasadnione."

"Zależało nam na tym, żeby Rada nie była zbyt wielka, miała charakter akademicki" - argumentował Aleksander Bobko. - "Polska Akademia Nauk - jedna z niezwykle ważnych instytucji w tym pejzażu polskiej nauki - będzie pośrednio reprezentowana za pośrednictwem przedstawiciela Rady Głównej (Nauki i - PAP) Szkolnictwa Wyższego" - dodał.

Podczas dyskusji w Senacie rozważano również możliwość zmiany nazwy Agencji z Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej na Polską Agencję Wymiany Akademickiej lub Polską Narodową Agencję Wymiany Akademickiej, jako przykład podając m.in. nazwę Deutscher Akademischer Austauschdienst, niemieckiej instytucji pełniącej taką samą rolę jak NAWA.

Ustawa czeka teraz na podpis prezydenta.

PAP - Nauka w Polsce

kflo/ agt/ ekr/